Vondsten on Tour: Drenthe's Depotavontuur
Dit is een initiatief van: Hunebedcentrum, Borger Contactpersonen: Karla de Roest, Harrie Wolters, Fre...
Samen werken aan het actualiseren van de waarderingsmethodiek voor jonge (rijks)monumenten
- 20 mei
- Mieke van Bers
- ·
- Aangepast 27 jun
- 28
- 896
Dit is een initiatief van: de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
Contactpersoon: Mieke van Bers, m.van.bers@cultureelerfgoed.nl
Wie doet mee?
Wie denkt mee met het vernieuwen van de waarderingsmethodiek op het gebied van samenspraak, meerstemmigheid en aandacht voor een integrale benadering van erfgoed?
Erfgoed groeit mee met de tijd en verjongt daarom automatisch. Maar de waarderingsmethodiek waarmee de RCE het erfgoed waardeert beweegt niet automatisch mee. Daar moet actief aan gewerkt worden. Voor het jonge erfgoed uit de periode 1965-1990 (post 65) willen we daarom de methodiek verrijken met meerstemmigheid, samenspraak en een integrale benadering van erfgoed.
De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed is hiervoor op zoek naar partners die kennis willen delen, met ons mee willen denken over mogelijkheden (september 2024) en deze willen testen in de praktijk (voorjaar 2025). Het eindproduct is een Nieuwe Handreiking Actuele waardering Erfgoed (werktitel). Heb je interesse dan nodigen we je uit om je aan te melden op dit FARO prikbord en met ons deze handreiking te ontwikkelen.
Praktijkonderzoek naar Post 65 erfgoed
Wat wordt er van een partner verwacht? Je maakt je interesse zo snel mogelijk duidelijk op dit prikbord. In september 2024 nodigen we alle aangemelde partners uit voor een werksessie om met elkaar ideeën uit te wisselen . Deze ideeën gebruiken we voor een prototype handreiking 1.0 voor de RCE. De FARO subsidie (nog geen zekerheid!) wordt ingezet om de aangemelde partners de gelegenheid te bieden dit prototype toe te passen in de eigen praktijk. De kennis die je opdoet deel je voor de zomer van 2025 in een werksessie, met de RCE en andere partners. Vervolgens worden alle voorbeelden samengevoegd in een Nieuwe Handreiking Actuele waardering Erfgoed (werktitel). Deze handreiking komt in 2025 beschikbaar.
We richten ons op:
Partners met een vergelijkbare waarderingspraktijk voor jong erfgoed uit de periode post 65, gericht op potentiële rijks-, provinciale en gemeentelijke monumenten uit de periode 1965-1990. Dit kunnen zowel overheden, onderzoekers en onafhankelijke adviesorganisaties, erfgoedinstellingen, als eigenaren zijn.
De drie aandachtsgebieden voor het verrijken van de waarderingsmethodiek zijn:
Meerstemmigheid: Meerstemmigheid, oorspronkelijk een term uit de muziektheorie, verwijst naar de variaties van een melodie die voortkomen uit meerdere muzikale partijen, waarbij twee of meer stemmen (instrumenten of zangstemmen) verschillende tonen produceren. We onderzoeken en verzamelen manieren om deze diversiteit toe te passen op de waardering van ons cultureel erfgoed. Dit wil zeggen: met aandacht voor meerdere perspectieven die samen het verhaal van ons erfgoed vertellen. Hierbij houden wij specifiek rekening met machtsverhouding, en denken niet alleen na over welke stemmen heb ik nodig voor een “brede afspiegeling”, maar is er sprake van een historisch disbalans en hoe ga ik daarmee om? Deze nieuwsgierige en open houding zorgt voor het inbrengen van meerder perspectieven met als doel inclusie in de erfgoedbeleving.
- Samenspraak: Met deze richtlijn streven we naar het bevorderen van dialoog binnen het proces van waardering. De focus ligt op de mens en de gemeenschap en hun relatie tot erfgoed, waarbij gezamenlijk betekenis wordt gegeven aan dit erfgoed. Dit impliceert dat toegang tot erfgoed en het recht om over erfgoed te spreken, dat vaak voorbehouden is aan experts, voor iedereen toegankelijk wordt gemaakt
- Integrale benadering: Bij deze benadering kijken we naar meerdere betekenislagen van erfgoed, domein overstijgend kijken naar meerdere erfgoeddomeinen (1) en kijken naar meerdere onderzoeksgebieden binnen een erfgoeddomein (2). Bij (1) zoeken we naar een relevante verbinding tussen al het materiële erfgoed waarmee we context geven met verhaallijnen. Het materiele erfgoed omvat zowel gebouwd en aangelegd (groen) erfgoed als kunst in de openbare ruimte, collecties en archivalia, landschappelijk, stedenbouwkundig en archeologisch erfgoed. Bij (2) zoeken we naar een relevante verbinding tussen onderzoeksgebieden binnen een erfgoeddomein waarmee we context geven met verhaallijnen. De onderzoeksgebieden omvatten onder meer (tuin)architectuur, constructie, materiaal en/of plantenkennis, (kleur)afwerking van historische binnenruimten en eventuele klinkende monumenten die in een gebouw aanwezig zijn.
Doel
Het doel is om middels kennisdeling tot een praktische handreiking te komen waarmee het jonge erfgoed op een meer actuele, integrale en inclusieve manier gewaardeerd kan worden. Met deze handreiking willen we de beleving van jonge monumenten vergroten en deze monumenten meer een verbindende rol laten spelen in de samenleving.
Geld en inzet
Deel 1, ontwikkelen in samenspraak (najaar 2024) wordt gefinancierd uit de middelen van de RCE. We verwachten een tijdinvestering van 2 dagen: 1 dag deelname aan de werksessie en 1 dag uitwerken voor 1 a 2 mensen.
Voor deel 2, testen in samenspraak (voorjaar 2025) willen we gebruik maken van de Faro subsidie. Eind 2024 weten we of de subsidie wordt toegekend. Met de subsidie willen we de deelnemende partners ondersteunen bij het toepassen van de prototype handreiking 1.0. We organiseren met de subsidie voor de zomer een tweede werksessie om ervaringen uit te wisselen. De resultaten worden verwerkt in een definitieve handreiking 2.0 mede ontwikkeld door en geïllustreerd met jullie praktijkvoorbeelden (2025).
Onze voorkeur gaat uit naar partners die zich zowel voor deel 1 als deel 2 inschrijven.
Foto's:
Russisch paleisje van architect Piet Blom in Amersfoort, Paul van Galen
Vrouwelijke bouwvakkers verbouwen pand tot woonruimte voor woongroep als experiment, RCE
Fietstocht langs nieuwe gemeentelijke monumenten in Utrecht, RCE
Verken
Voetbal in de erfgoedspiegel
Dit is een initiatief van: Reinwardt Academie i.s.m. verschillende voetbal- en erfgoedpartners. Hoe ku...
‘Ruimte voor nieuwe generaties’
Dit project is een initiatief van ActOn, innovatie in erfgoed en cultuur Thema Internationaal/Gemeensc...
Reacties
hallo mieke
kun je mij bellen, wellicht kunnen wij hier aan bijdragen.
Imke van Dillen 0621824917
stichting weeshuisjes ( jong erfgoed =brugwachtershuisjes)
www.weeshuisjes.nl
Hoi Mieke, ik denk graag mee vanuit de praktijk van een kleine plattelandsgemeente (o.a. met de tuinbouwschool en de RK Wilhelminaoord als waardevolle objecten)
Mijn gegevens heb je, ik hoor graag van je!
Bernard
Hallo Mieke, ik ben niet in de gelegenheid om hieraan mee te doen, maar hierbij wel een anekdote die ik eens hoorde vanuit gemeente Amstelveen. Vanwege de ontkerkelijking wilde de gemeente enkele kerken afstoten en omvormen tot woningbouwlocaties. Vanuit oude waarderingscriteria werd gekeken naar aspecten als bouwstijl, monumentale waarden, etc. Het oog viel op een kerk die na de oorlog was gebouwd: niet aantrekkelijk, niet zeldzaam, etc. Deze kon wel gesloopt worden... Totdat de omwonenden daar lucht van kregen en in verzet kwamen: dit kon toch niet gebeuren, want: hier was ome Henk gedoopt, tante Truus getrouwd, neef Hendrik begraven, etc. Kortom: herinneringswaarden.
Ander voorbeeld is een monumentale bomenrij in een gemeente (ik meen uit provincie Utrecht). Hierin ontbraken twee bomen waardoor door erfgoedspecialisten werd gemeend dat deze niet meer voldeed vanuit het criterium 'compleetheid' of 'gaafheid', waardoor werd besloten dat de bomen wel konden worden omgezaagd. Totdat opnieuw bewoners heftig reageerden, want: de reden voor het ontbreken van deze twee bomen was dat in de hongerwinter van 1944-1945 hun grootouders de oorlog (mede) hadden overleefd door de schors van de bomen op te eten (waarna de bomen stierven). Over emoties gesproken.
Ik pleit dan ook om in de nieuwe wegingskaders het aspect 'emotioneel erfgoed' van inwoners mee te nemen. Succes!
Aangepast op 22 mei
Leiden helpt/denkt graag mee! Momenteel houden wij ons bezig met het project Waarderen vanuit het levend geheugen, met ontzettend veel raakvlakken. Neem voor meer informatie en samenwerkingsmogelijkheden vooral contact op met mij via l.van.de.ven@erfgoedleiden.nl.
Almere doet graag mee. In ons huidige beleid is participatie verplicht, dat sluit wellicht goed aan bij het punt Samenspraak. Wij leren als jonge erfgoedgemeente ook graag!
Dank voor jullie reacties! Anton bedankt voor de mooie ankedote. Bernard, Lieselotte en Veerle Leuk dat jullie mee willen doen. Ik zet jullie alvast op de lijst, nader contact volgt. Imke ik bel je volgende week.
Aangepast op 27 mei
Beste Mieke,
Goed dat dit onderwerp opgepakt wordt en dat er ruimte is voor vernieuwing. Vanuit het Atelier Rijksbouwmeester/College van Rijsadviseurs denken we hier graag over mee.
groet Dorothée Koper
Ha Mieke,
Mooi initiatief! Doe en denk graag mee. In Haarlem zijn we hier ook mee bezig.
Groet,
Martin van Bleek
Beste Mieke,
Ik denk vanuit het Gelders Genootschap graag mee!
Groet,
Lotte Schuitemaker
Dag Mieke,
Vanuit Libau doe ik graag mee!
Groeten,
Sanne
Hallo Mieke,
Vanuit gemeente Winterswijk kunnen we onze ervaringen delen van de (post65) wijkaanpak de Pas.
Groeten Joyce Ras
Aangepast op 4 juni
Hallo Mieke,
Sinds enkele jaren werk ik vanuit een ontwerpersperspectief aan methodes of manieren om meerstemmigheid, co-waarderen en representatie te vergroten binnen de archiefwereld. Uiteraard deel ik deze design thinking aanpak ook graag binnen dit onderzoek/onderwerp. Wellicht kunnen we eens overleggen of en hoe dat waardevol kan zijn?
Ik hoop van je te horen!
Groeten,
Anouk van Mil
anouk@milc.nl
Ik geef het door aan mijn achterban van het Cuypersgenootschap. Wij denken graag mee.
Hoi Mieke,
de gemeente Nijmegen wil ook graag meedenken.
Groeten,
Mayke Haaksman
erfgoed@nijmegen.nl
Beste Mieke,
Vanuit de gemeente Noordenveld denk ik graag mee: we hebben mooie voorbeelden van post-65 die meer aandacht verdienen (ook qua status). Van wijkensembles tot aan kerken. Email is p.bezemer@noordenveld.nl
Groeten,
Pauline
Dag Mieke,
Vestigia is voor enkele gemeenten bezig met inventarisaties, waaronder Post-65, in het kader van gemeentelijk erfgoedbeleid/erfgoednota's. Ik denk vanuit Vestigia graag mee!
groeten,
Alette van den Hazelkamp
a.vandenhazelkamp@vestigia.nl
Goedemorgen Mieke,
Vanuit provincie Drenthe denken we ook graag mee.
Groeten Marjolein
Beste Mieke van Bers,
Vanuit onze ervaring als architect met verduurzaming, transformatie en restauratie van bestaande gebouwen, waaronder een flink deel erfgoed en erfgoedwaardig (maar inderdaad, hoe bepaal je dat) , zouden we ook willen meedenken.
We horen graag van je, Willem-Jan Paijmans
wjp@molenaarenco.nl
Beste Mieke,
Vanuit Amersfoort doen we graag mee,
Met hartelijke groet,
Saskia Briene-Schrijer
Interessant,
Erfgoed Zeeland denkt graag mee in de werksessie.
Met vriendelijke groet,
Peter Zwemer
Hoi Mieke,
Vanuit Flevoland zijn wij hier erg in geïnteresseerd! Bijna de hele provincie is ten slotte post-65, en dit vraagstuk is actueel.
We denken daarom graag mee!
Met vriendelijke groet,
Yasmin Geradts
Beste Mieke,
Mooi initiatief. Vanuit COUP denken wij ook graag mee.
Met vriendelijke groet,
Jurre de Jong
Dag Mieke,
Vanuit Het Oversticht willen we graag mee denken!
Met vriendelijke groet,
Albert Vissinga
Wat fijn dat je reageerde en om samen te werken aan het actualiseren van de waarderingsmethodiek voor jong erfgoed.
Samen kunnen we een Nieuwe Handreiking Actuele waardering Erfgoed (werktitel) ontwikkelen om deze vervolgens in de praktijk toe te passen, waarmee jonge monumenten willen waarderen met meer aandacht voor samenspraak, meerstemmigheid en een integrale erfgoedbenadering. Met deze handreiking willen we de beleving van jonge monumenten vergroten en deze monumenten meer een verbindende rol laten spelen in de samenleving.
We gaan jullie uitnodigen voor een digitale kennismaking via ms teams op 2 juli Join the meeting now . Dat is kort dag maar hopen dat jullie toch in de gelegenheid zijn om aan te sluiten. Wil je de uitnodiging ontvangen zorg dan dat je e-mailadres bij ons bekend is.
We hebben jullie nodig om de uitvraag voor Faro uit te werken tot een plan met een begroting. Dus heb je deze zomer tijd, geef je dan op om samen met ons dit uit te werken. We gaan dit doen in de maanden juli en augustus. Het plan met de begroting wordt in augustus besproken met Faro en moet op 6 september zijn ingediend. In het plan komen activiteiten te staan die partners zoals jullie gaat ondersteunen bij het toepassen van de eerste versie van de handreiking in de eerste helft van 2025. Faro maakt op basis van het plan en de begroting een eerste selectie. Komen we door deze selectie dan mogen we een aanvraag indienen op 10 oktober.
Het opstellen van de eerste versie van de handreiking wordt gedaan door het projectteam ‘waarderen van jonge (rijks)monumenten’. Dit project wordt gefinancierd door het programma post 65 bij de RCE. Wil je bijdragen aan de inhoud van deze handreiking? Meld je dan aan voor de werksessie bij de RCE in Amersfoort op 3 september. Als je e-mailadres bij ons bekend is sturen we een ‘save the date’. Tijdens de werksessie kunnen we elkaar ontmoeten en vragen we jullie om mee te denken op welke wijze samenspraak, meerstemmigheid en een integrale erfgoedbenadering verbonden kan worden met de waarderingsmethodiek en de waarderingscriteria voor jonge (rijks)monumenten. Heb je deze zomer tijd om mee te denken over het programma en de opzet? Meld je dan aan. Heb je ideeën voor sprekers op het gebied van samenspraak, meerstemmigheid en integrale erfgoedbenadering of wil je zelf iets presenteren? Geef het door. Met jullie input vullen we het programma verder in.
Heb je nog opmerkingen of vragen dan horen we deze uiteraard graag.
Met vriendelijke groet,
Mieke van Bers
Aangepast op 27 juni
Wil je deelnemen aan de digitale kennismaking waarderen jong erfgoed op 2 juli van 12:30 tot 13:30 dan kan dat via deze teams link: Join the meeting now
Als je tijdens de kennismakingsbijeenkomst een Post 65 foto of object dat iets over jou zegt kan tonen voor de camera, dan zouden wij dat heel leuk vinden.
Tot 2 juli.
Mieke van Bers en Marie-Hélène Houben-Manders
Bijgaand een tijdlijn voor het pad dat we samen gaan bewandelen.
Hoe melden we ons aan voor de werksessie in september bij de RCE?
dag Saskia en anderen, als je mij een e-mail stuurt zorg ik voor een 'save the date' via outlook waarmee je je kunt aanmelden door te accepteren. In de bijlage het programma voor de werksessie.
Programma_werksessie_3_september_2024.docx (DOCX, 25 KB)