Ondersteuning erfgoedparticipatie

Het Verdrag van Faro ziet de zorg voor erfgoed als een gedeelde verantwoordelijkheid van de samenleving en geïnstitutionaliseerde erfgoedzorg. Mensen zijn de bron en gebruiker van erfgoed. Het verdrag roept overheden, kennis- en ondersteunende organisaties daarom op samen te werken met erfgoedgemeenschappen en hun initiatieven te steunen. Met een open blik voor andere bewoordingen en andere opvattingen over wat van waarde is. Zodat de samenleving voordeel heeft van haar erfgoed en het kan doorgeven aan toekomstige generaties. Om het eigenaarschap van de samenleving te ondersteunen, zijn uitwisseling van kennis en intensievere verbindingen nodig tussen burgerinitiatieven, erfgoedvrijwilligers, -gemeenschappen en -professionals, erfgoed- en maatschappelijke instellingen, ondernemers en overheden.

Inzet komende jaren

• Samen sterk in ondersteuning en een groot bereik
  Door samen te werken kunnen bestaande organisaties hun ondersteuning efficiënter en in de haarvaten van de samenleving organiseren: dicht op de praktijk en belevingswereld van iedereen die zich inzet voor erfgoed. Een aantal provinciale erfgoedhuizen nam het initiatief tot een erfgoedcoalitie. Ook andere partijen sluiten aan, waaronder kennisinstellingen en vrijwilligersorganisaties. De betrokken organisaties willen hun samenwerking de komende jaren verstevigen en uitbouwen met bijvoorbeeld ook partners in het sociale domein.
  
  
• Speerpunten in een gezamenlijke strategie
  De professionele en vrijwilligersorganisaties in de erfgoedcoalitie willen de praktijk ondersteunen door: 1. mensen te verbinden, binnen en buiten het erfgoedveld, 2. informatie, kennis en instrumenten onderling te delen, breder te verspreiden en waar nodig te ontwikkelen of verrijken samen met de gebruikers, 3. coaching aan te bieden op het gebied van participatie voor o.a. erfgoedvrijwilligers en burgerinitiatieven, 4. feiten en cijfers te verzamelen over erfgoedvrijwilligers, -gemeenschappen en burgerinitiatieven voor beleidsvorming.

Meer informatie over de ambities voor het thema Archeologie staat in Onderweg naar Faro - Uitvoeringsagenda Faro Deel I (p. 48-49).

nvt

Faro maken we samen en in alle openheid. Op het digitale prikbord kun je jouw ideeën en plannen delen voor het meer Faro maken van de erfgoedzorg, inbreng van anderen vragen en nieuwe partners zoeken. Je kunt ook op de initiatieven van anderen reageren. Hiernaast staan de reeds gehonoreerde initiatieven voor Ondersteuning erfgoedparticipatie.

nvt

De beoefenaar is iemand die  actief deelneemt aan een culturele activiteit.  Voor erfgoedbeoefenaars zijn nog meer termen in omloop, zoals vrijwilliger of amateur(archeoloog). Een erfgoedbeoefenaar is dus bijvoorbeeld een stamboomonderzoeker, een metaaldetectorzoeker, een museumvrijwilliger of iemand die meewerkt aan een bloemencorso. Het beschikbare onderzoek over erfgoedbeoefening en erfgoedparticipatie in NL is nu samengevat in de Kennissynthese Cultuurbeoefening.

De kennissynthese is een verzameling van tien jaar Nederlands onderzoek over cultuurbeoefening op school en in de vrije tijd. Cultuurbeoefening is een overkoepelende term, waaronder ook erfgoedbeoefening & erfgoedparticipatie (*begrippen worden door elkaar gebruikt, zie rapport voor definitie) vallen. De literatuur is beschreven aan de hand van vier soorten partijen die actief zijn binnen het ‘systeem’ van cultuurbeoefening: beoefenaars, aanbieders, ondersteuners en overheden.

• Beoefenaars

Overzicht van onderzoek naar beoefening, erfgoedgemeenschappen, bredere perspectieven op erfgoedbeoefening en de betekenis van participatie.

• Aanbieders

Zicht op erfgoededucatie op school en organisatievormen voor erfgoedbeoefening.

• Ondersteuners

Iets van wat we weten over de ondersteuningsstructuur, met name op provinciaal niveau.

• Overheden

Hier de beschikbare informatie over beleid gericht op erfgoedparticipatie bij de verschillende overheidslagen.

Bij de duiding van het onderzoek naar erfgoedbeoefenaars is de appels-en-peren metafoor van toepassing. Onderzoekers gebruiken verschillende definities en afbakeningen, denk bijvoorbeeld aan het gebruik en lading van de term ‘vrijwilliger’. Daarom is de voorlopige conclusie dat we een heel fragmentarisch beeld hebben van erfgoedbeoefening in Nederland. Daarnaast valt op hoe weinig zicht we hebben op de ondersteuningsstructuur voor erfgoedbeoefening: wat is er geregeld bij (grote) gemeenten? Welke koepel organisaties zijn er landelijk actief?

LKCA ontwikkelde de kennissynthese op verzoek van het ministerie van OCW, IPO en VNG en in samenwerking met de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (RCE) en Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland (KIEN).