Onderzoeksnetwerk Familiegeschiedenis en Migratie

Initiatiefnemer: CBG Centrum voor familiegeschiedenis, Barbara Boender
Thema: Ondersteuning erfgoedparticipatie

Iedereen heeft het recht om te weten waar die vandaan komt, zo opent het meerjarenbeleidsplan van het CBG Centrum voor familiegeschiedenis. In Nederland is het CBG de centrale wegwijzer voor genealogisch onderzoek en vervult daarmee internationaal een unieke positie, waarbij bronnen, tools en kennis samenkomen. Maar als je voorouders niet in Nederland gedocumenteerd waren is onderzoek doen naar waar je vandaan komt een stuk ingewikkelder. Bijvoorbeeld wanneer je voorouders vanwege hun geloof vluchtten naar Nederland (Franse Hugenoten bijvoorbeeld), maar ook wanneer zij door koloniale politiek, dwangarbeid, slavernij of gedwongen verhuizing een plek kregen in het Koninkrijk der Nederlanden. Voor nazaten van deze Nederlanders is het onderzoek doen naar hun familiegeschiedenis vaak ingewikkelder, en kan het veel vragen oproepen. Vaak is er sprake van doorwerking van deze complexe familieverhalen in huidige generaties.

Samenbrengen, samenwerken
Wie familiegeschiedenisonderzoek wil beginnen, start met een gesprek met nog levende familieleden, vraagt persoonskaarten aan bij het CBG, zoekt online naar beschikbare gegevens, en doet wellicht aanvullend DNA-onderzoek. Veel organisaties, bestaande uit vrijwilligers en professionals, delen hun kennis en bronnen. Het aanbod is groot, maar versnipperd en daardoor niet gemakkelijk vindbaar. Omdat er geen centrale plek is voor uitwisseling en samenwerking, blijft waardevolle kennis vaak verspreid. Het CBG wil deze centrale rol vervullen als platform en kennispunt, en zo particulieren en professionals samenbrengen, ondersteunen, faciliteren en verder helpen. Samen met initiatiefnemers van oral history projecten, grassroots-organisaties, media- en kennispartners en verenigingen bouwen we aan het onderzoeksnetwerk familiegeschiedenis en migratie voor een breed publiek. Deze netwerkfunctie sluit aan bij de basistaak van het CBG als centrale plek voor genealogische informatie in Nederland, maar verbreedt deze met aandacht voor onderbelichte groepen en samenwerkingsvormen.

Particulieren en professionals
Kennis en informatie over voorouderonderzoek is aanwezig bij historische en genealogische verenigingen, particuliere onderzoekers en geïnteresseerden uit de gemeenschappen, bij erfgoedinstellingen en universiteiten. De meest specialistische kennis is vaak aanwezig bij mensen die gedreven worden door persoonlijke belangstelling of betrokkenheid. Soms vinden onderzoekers en particulieren elkaar via crowd sourcing of citizen science projecten, maar vaak is dat ook niet het geval. Terwijl juist kennisuitwisseling leidt tot verbreding en verdieping: het vanuit andere perspectieven bevragen van bronnen en datasets leidt tot nieuwe inzichten. Door het faciliteren van netwerkbijeenkomsten wordt kennis gedeeld vanuit diverse disciplines, perspectieven en belangen, wat ruimte biedt aan bottom-up invalshoeken. Zo helpen we blinde vlekken in familie- en migratiegeschiedenisonderzoek te voorkomen en zet het CBG zich in voor meerstemmigheid.

Kennisdelen en presenteren
Door samen te werken in het onderzoeksnetwerk wil het CBG projecten door en voor het veld realiseren. Specifieke kennis en informatie voor Nederlanders met voorouders in bijvoorbeeld Marokko, Suriname, Caribisch Nederland, Kaapverdië, Nederlands-Indië, Molukken, China of Turkije wordt ontwikkeld en beschikbaar gesteld. Experts, onderzoekers en collectiespecialisten bouwen samen een platform waar zij hun kennis delen via webinars, E-learning of bijeenkomsten. Eerder ondergerepresenteerde, identiteitsbewuste jonge Nederlanders krijgen toegang tot informatie en peer-training. Voor veel organisaties en instellingen is de vraag waar je vandaan komt het begin van participatie en betrokkenheid. Het netwerk geeft ruimte aan projecten die voortkomen uit de samenwerking.

Afbeelding: CBG Collecties Indisch Oud-Paspoortarchief