Oral history

We zijn er! De Uitvoeringsagenda Faro is klaar. Een geweldig resultaat van de intensieve en inspirerende reis die mensen en organisaties uit het brede erfgoedveld de afgelopen jaren samen hebben gemaakt. Een reis die overigens doorgaat, want deze agenda is naast eindpunt ook een vertrekstation. Staatssecretaris Uslu heeft in haar Meerjarenbrief Cultuur 2023-2025 ter ondersteuning van de Faro-praktijk in totaal 6 miljoen euro gereserveerd. Hoewel het “reisschema” voor de komende fase nog niet vaststaat, is deze reservering een belangrijk signaal voor iedereen om alvast na te denken over de vraag hoe de ambities uit de Uitvoeringsagenda vorm kunnen krijgen en daarmee Faro een vastere plek krijgt in de erfgoedzorg: zet de denkpet op, zoek partners om mee samen te werken, kijk naar financieringsmogelijkheden, etc. De staatssecretaris zal in het voorjaar reageren op de Uitvoeringsagenda en aangeven hoe zij het vervolg van het Faro-traject in de komende jaren ziet.

We zijn er én we gaan door!

Welkom in deze digitale omgeving waar we samen werken aan het hoofdstuk oral history voor de Uitvoeringsagenda Faro. Het traject dat we hebben afgelegd, kun je terug zien op deze pagina. Dit platform zullen we ook voor het vervolg in zetten. Hoe, dat volgt nog. 

De uitdaging
Oral history legt persoonlijke getuigenissen vast rondom bijvoorbeeld een plek of gebeurtenis. Door deze geschiedschrijving van onderop stelt het de mens in relatie tot het erfgoed van die plek of gebeurtenis centraal. De oral history methode is hierdoor een kans voor implementatie van het Verdrag van Faro. Als we in Nederland meer oral history integreren en toepassen voegen we automatisch meer persoonlijke waarde toe aan erfgoed.   

Dat kan door de volgende stappen te doorlopen: 
1. Nog niet geregistreerd voor het platform Faro? Dat kan hier
2. Reageer op vragen en stukken

Goed om te weten: deze pagina is openbaar. Iedereen kan alles lezen maar om te kunnen reageren moet je je eerst registreren.

Op 28 oktober vond het eerste landelijke symposium van het Knooppunt Oral History ‘Sprekende geschiedenis’ plaats bij Beeld & Geluid in Den Haag. Een goed bezochte, interactieve bijeenkomst met inspirerende sprekers én deelnemers. Vanuit discussies en workshops werden opvallende inzichten en prangende vragen gedeeld. Zoals ‘hoe onderhoud je duurzame relaties tussen gevestigde archieven en nieuwkomers?’ of ‘kan je emoties terug laten komen in zoektermen of metadata?’. Een verslag in highlights van het symposium ‘Oral history voor iedereen’ vind je op de site van Sprekende Geschiedenis.   

In de Faro uitvoeringsagenda formuleren we voorstellen voor de staatssecretaris van Cultuur en Media. Bij deze voorstellen kun je denken aan: structurele financiering voor een kennis knooppunt op het gebied van oral history, oral history training voor vrijwilligers bij erfgoedhuizen, een reizende werkplaats, enz. . Wij zullen vervolgens bekijken welke voorstellen het meest kansrijk zijn binnen de beleidskaders van het kabinet. Zo kunnen we elkaar versterken en gebruik maken van elkaars expertise.

Wordt opengesteld nadat de ambities zijn geformuleerd. 

Gedurende het onderzoek voor het Verdrag van Faro kwam het gebruik van persoonlijke verhalen en het toepassen van oral history naar boven bij heel veel initiatieven vanuit burgers en erfgoedinstellingen maar ook overheden. De methode wordt in Nederland al gebruikt maar er is ook groep die zoekende is hoe dit te doen. Daarbij is er behoefte naar meer kennis, uitwisseling van vaardigheden en praktijkvoorbeelden. Door deze behoefte en de kansen die oral history biedt is het opgenomen als apart onderdeel in de Faro uitvoeringsagenda. Van daaruit is dit gesprek gestart. Wat is er al gedaan en verzameld?

Lees hieronder wat verder de opbrengsten van het onderzoek en de verkennende gesprekken waren.

Essay Lian van der Zon
Lian van der Zon van Erfgoed Gelderland interviewde meerdere initiatiefnemers van oral history projecten en schreef het essay Gezamenlijk erfgoed en het persoonlijke verhaal. Hierin laat ze zien dat oral history bij uitstek een methode is die bijdraagt aan een verdere democratisering van erfgoed en gezien kan worden als een aanjager van de Faro-praktijk. Lian beschrijft op wat voor manier oral history ingezet kan worden voor:

• Onderzoek
• Collectieverrijking
• Vastleggen en doorgeven
• Publiekspresentaties
• Draagvlak en betrokkenheid

Webinar
Op 27 september 2021 organiseerden we een drukbezocht webinar Oral history als aanjager van de Faro-praktijk. Experts en ervaringsdeskundigen op het gebied van oral history uit het veld en deelnemers bespraken de volgende onderwerpen:

Vrijwilligers als oral historians:
Behoefte aan een duidelijke methodiek en training voor vrijwilligers als ook uitwisseling over dilemma’s waar men tegenaan loopt in het werken met vrijwilligers als oral historians.

Wat maak je los met oral history:
Uitwisseling over de verantwoordelijkheid nemen over wat je los maakt en hoe dit op te vangen. Het belang van voldoende tijd en ruimte en de rol die samenwerkingspartners uit het sociale domein en de zorg kunnen spelen.

Verduurzamen van oral history:
Voor het verduurzamen van oral history in hun activiteiten is er bij de deelnemers behoefte aan een handleiding en trainingen; aan een praktische vraagbaken. Hiertoe zijn al eerste stappen gezet, namelijk de oprichting van het Knooppunt Oral History Sprekende Geschiedenis.

Bottlenecks voor een duurzame aanpak zijn volgens de deelnemers het onderbrengen van bronmateriaal, het archiveren en toegankelijk maken.

Meerwaarde oral history:
Volgens de deelnemers zit de meerwaarde van oral history voor het erfgoedveld met name in verbinding, het persoonlijke, beleving en meerdere perspectieven.

Behoeften:
Wat is nodig om oral history een plek te geven in het erfgoedveld? De antwoorden waren met name tijd, samenwerking, betrokkenheid, vrijwilligers, expertise en geld.

Uitdagingen:
De uitdagingen die werden benoemd, zijn:

• Oral history als erfgoed erkent zien
• Training
• Kennisuitwisseling
• Borging

Van de bijeenkomst staat een uitgebreider verslag bij de documenten in de linker kolom.

Vanuit deze verkenning gaan we verder aan de slag met het verwoorden van de meerwaarde van het inzetten van oral history in het erfgoedveld en de uitdagingen die daar liggen. Dit krijgt een plek in de ambities voor de Faro uitvoeringsagenda.