Aanleiding project

Het project: Verborgen verhalen van lokale gemeenschappen; oral history bewaren, verbinden en presenteren, is ontwikkeld naar aanleiding van vragen uit het veld die de partners in dit project op verschillende manieren bereiken. De belangstelling voor oral history en het aantal vragen uit de praktijk is zo groot dat de bestaande ondersteuningsmogelijkheden tekort schieten.

Oral history en Digitaal erfgoed zijn twee belangrijke thema’s in de Faro-uitvoeringsagenda. Het houden van oral history interviews is een prachtige manier om de vele verhalen en verschillende perspectieven rondom materieel én immaterieel erfgoed te verzamelen en met het publiek te delen. Oral history is naast een methode die gericht is op participatie en betrokkenheid, een bron van unieke verhalen over erfgoed. Als de interviews op een juiste manier worden bewaard en ontsloten, vormen ze waardevolle historische bronnen.

Het bewaren, registreren en presenteren van oral history collecties blijkt in de praktijk echter nog best ingewikkeld. In het bijzonder voor kleinere musea en vrijwilligersinitiatieven vanuit diverse gemeenschappen. Lokale en regionale initiatieven kunnen via de provinciale erfgoedinstellingen en het Knooppunt Oral History “Sprekende geschiedenis” op ondersteuning rekenen bij het initiëren van oral history initiatieven en de techniek van interviewen, maar worstelen met de hele workflow die daarna komt. Hoe zorg je voor goede transcripties, zonder dat je acht uur werk moet investeren voor één uur gesproken tekst? En als je software wilt gebruiken, hoe zorg je dan dat de privacygevoelige data in je eigen beheer blijven? Daarnaast komt de vraag hoe je het materiaal goed kunt bewaren, registreren en toegankelijk kunt maken voor het publiek. Dat vraagt om procedures die voor veel kleinere oral history initiatieven veel te ingewikkeld en tijdrovend zijn. De huidige ondersteuning die via de erfgoedinstellingen, “Sprekende geschiedenis” en de digitale erfgoedcoaches kan worden geboden is onvoldoende om de vele (voorgenomen) initiatieven op adequate wijze te ondersteunen. Ook omdat oral history nog geen vanzelfsprekend onderdeel uitmaakt van de digitale erfgoed strategie. Een belangrijke vraag is ook of er voor ieder initiatief op zich naar oplossingen gezocht moet worden, of dat het beter is om per provincie te kijken hoe er een digitaal platform in het leven geroepen kan worden waar kleinere oral history initiateven, met wat lichte ondersteuning, zelf hun materialen kunnen registeren en presenteren.

Doel

Bovenstaande ontwikkelingen en constateringen zijn aanleiding voor bovengenoemde partners die samenwerken in het NDE om de krachten te bundelen. Samen met een aantal regionale en lokale organisaties uit de drie provincies die zelf oral history projecten hebben of, hiermee willen starten, willen deze organisaties in kaart brengen wat lokale/regionale oral history initiatieven nodig hebben aan (digitale) infrastructuur en ondersteuning om hun oral history interviews duurzaam te kunnen bewaren, registreren en presenteren en welke praktische oplossingen hiervoor mogelijk zijn. Daarbij worden de ervaringen van andere erfgoedinstellingen met (provinciale) collectieregistratie/-presentatie systemen en de gebruiksvriendelijkheid hiervan uitdrukkelijk meegenomen. Om bij te dragen aan een betere ontsluiting van het materiaal en de koppeling tussen objecten, gebouwen en verhalen eenvoudiger te maken willen we bottom-up kijken welke termen geschikt zijn voor oral history en een aanvulling kunnen vormen op bestaande thesauri. Tenslotte willen de organisaties nagaan hoe lokale en regionale initiatieven ondersteund kunnen worden bij het genereren van transcripties.

Bij het zoeken naar en implementeren van geschikte collectieregistratiesystemen wordt aansluiting gezocht bij de Nationale Strategie Digitaal Erfgoed. Op die manier wordt gewaarborgd dat deze bronnen duurzaam toegankelijk blijven en verbonden kunnen worden met andere erfgoedinformatie.

Samengevat is het doel van het project om, samen met de relevante spelers op het terrein van oral history, digitalisering en erfgoed, in de praktijk te kijken hoe er een praktische (provinciale) ondersteuningsstructuur kan worden gerealiseerd die lokale/regionale oral history initiatieven de mogelijkheid biedt zelf, met lichte ondersteuning, hun interviewcollecties te bewaren, te registreren en te presenteren.

Aanpak

Het project kent drie hoofdsporen die verdeeld zijn in vijf activiteiten. Om het overzicht te houden, te kunnen anticiperen op ontwikkelingen en relevante netwerken te kunnen inschakelen worden de activiteiten gecoördineerd vanuit Sprekende geschiedenis en het NDE (activiteit 6).

In het project wordt samen met mensen van lokale/regionale initiatieven onderzocht en uitgeprobeerd welke (online) collectieregistratiesystemen geschikt zijn om oral history te registreren en te presenteren. Uitgangspunt daarbij is dat het bronmateriaal opgeslagen blijft/wordt op de plek die de lokale/regionale organisatie kiest.

Daarnaast wordt gekeken welke metadata belangrijk zijn voor oral history en welke termen in het bestaande NDE termennetwerk ontbreken. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een termenlijst gericht op emoties. Dat gebeurt samen met lokale en regionale initiatieven uit de drie provincies.

Tot slot willen we samen met de lokale/regionale initiatieven onderzoeken wat er nodig is om hen te ondersteunen bij het op eenvoudige wijze transcriberen van hun collecties. Daarbij wordt gedacht aan het opstellen en beheren van aparte computers per provincie met de juiste software en een lichte mate van ondersteuning.

Het project wordt uitgevoerd in de provincies Gelderland, Zuid-Holland en Zeeland. Daarbij wordt nauw samengewerkt met de erfgoedparticipatie coaches, de digitale erfgoedcoaches en de datacleaners die per provincie actief zijn.

Om te zorgen dat bestaande ervaringen worden meegenomen en de resultaten van het project breed gedeeld worden wordt er een klankborgroep gevormd van organisaties als de Zeeuwse Bibliotheek, Erfgoedpartners Groningen, Erfgoed en Publiek uit Friesland, Landschap Erfgoed Utrecht en Erfgoed Brabant, en één of twee ambtenaren uit een aantal provincies.

Uitnodiging voor samenwerking en meedenken

Wij nodigen provinciale en lokale/regionale organisaties uit om aan te sluiten bij dit initiatief. Heb je een oral history initiatief in één van de drie genoemde provincies of ben je van plan er één te starten? Of heb je ervaring met (online) platforms voor het registreren en presenteren van oral history Neem dan contact op met Myrthe Kroes van Knooppunt Oral History.