Werkwijzen en wegwijzen
1. Reageer op de inventarisatie. Heb je aanvullingen?
- apr 2022
- 6
- 2038
WERKWIJZEN EN METHODIEKEN VOOR HET FARO-WERKEN
een inventarisatie van de projectvormen, werkvormen en tools die we tot nu zijn tegengekomen tijdens het programma Faro
OVER DEZE INVENTARISATIE
- Deze inventarisatie is gericht op het erfgoedveld in brede zin (niet domein specifiek)
- We spreken over de werkwijzen die vooral erfgoedprofessionals hanteren.
- Dit is geen complete lijst maar een inventarisatie van de projectvormen, werkvormen en tools die we tegen zijn gekomen tijdens het programma.
- Er staan ook niet-erfgoed en internationale tools in deze inventarisatie waar relevant.
HET WERKEN OP EEN FARO MANIER
- Participatief werken is maatwerk. Er is geen één manier en het is niet ‘one size fits all’.
- Er zijn allerlei werkvormen en projectvormen die ingezet kan worden om sociale waarde te creëren en participatie te stimuleren en faciliteren. Erfgoedprofessionals kunnen uit een groot palet van werkvormen een bruikbare kiezen en aanpassen aan de doelgroep, de vraagstuk, het doel van het initiatief, het duur van het traject, de tijdinvestering (van jou en deelnemers).
- Binnen een project of samenwerking kunnen ook meerdere werkwijzen en methoden ingezet worden. Het werken met een scala van verschillende werkwijzen zorgt ervoor dat je iets voor iedereen hebt, klein en grootschalig, ’s avonds of ’s ochtends etc. Partners en participanten zouden verschillende snelheid en tijdpad nodig kunnen hebben.
- Participatie is mensenwerk. De kern ervan is de verbindingen met mensen actief te zoeken en te koesteren. Dat vraagt netwerkvorming, community mapping en building, dialoog en goede samenwerking. Er moet binnen de context van een wederkerige relatie wordt gewerkt waarin gedeelde doelen worden geïdentificeerd en/of gevormd. Door het inspelen op de behoeften in de samenleving, van partners en van burgers, kunnen professionals de sociale waarde van erfgoed groeien.
- Met een werkvorm of methodiek alleen ben je er niet. Erfgoedprofessionals hebben een open houding en een flexibele en/of experimentele aanpak nodig. De uitgangspunten zijn oprecht nieuwsgierigheid, respect voor de kennis en kracht van anderen en een wederkerige aanpak.
- Participatief werken leer je door het experimenteren, het doen, en vooral door het samen doen.
| ✒️ SMAKEN PARTICIPATIE: PARTICIPATIESCHEMA’S |
|
Om de invloed en ervaring van partijen binnen een participatieproces uiteen te zetten wordt vaak gebruik gemaakt van participatieladders en alternatieve schema’s.
|
| 🔎 WERKWIJZEN – HOE ZIEN INITIATIEVEN ERUIT? |
|
PROJECTVORMEN
|
|
ANDERE WERKWIJZEN / MECHANISMES
|
SAMENWERKING EN NETWERKVORMING MET ANDERE DOMEINEN Samenwerkingen met professionals en organisaties uit andere domeinen versterken de rol van erfgoed in de samenleving, bevorderen het delen van kennis en ervaring en stimuleren het vergroten van netwerken wat leidt tot het effectievere inzetten van erfgoed als middel, als katalysator en inspiratie. In het veld zijn samenwerkingen te zien tussen erfgoed en de volgende sectoren:
Zie ook de essay Erfgoed als middel van Frans Soeterbroek, 2021 |
| 🧰 METHODIEKEN/WERKVORMEN/ INSTRUMENTEN |
|
participatief werken: hoe doe je dat? (algemeen):
Buiten NL:
Niet-erfgoed: |
om een participatief traject in te richten:
|
zelf-reflectie, zelf-scans: Persoonlijke niveau
Org niveau:
Cards for Inclusion: A new way to play access - Unlimited (weareunlimited.org.uk) |
|
om belanghebbenden in kaart te brengen / community mapping:
Denk eerst hier over na: Wat map je; emoties, verhalen, belangen, groepen? Waarom? Met welk doel? Hoe en met wie worden de resultaten gedeeld? Aard van het project en het doel maakt uit voor de mapping. |
om in gesprek te gaan/gesprekken te faciliteren:
|
om mensen te informeren:
Informeren is geen participatie op zich. Het zichtbaar maken van informatie en het terugkoppelen van ontwikkelingen en keuzes is een belangrijk onderdeel van de praktijk. |
|
om een netwerk te faciliteren:
community building: |
om mensen aan de slag te laten gaan:
|
democratische besluitvorming:
|
|
om impact te meten en zichtbaar te maken:
Buiten NL = veel:
Buiten sector:
|
BRONNEN
- DSP Rapport Cultureel Erfgoed voor en met iedereen
- Onderzoek naar de werkwijzen en strategieën, uitgevoerd door het programma Faro 2019-2021 (104 interviews met 99 personen.) [ADD LINK]
- Uitkomsten van de erfgoedparticipatie-labs
- Faro-praktijkvoorbeelden, Faro-etalage
Mis je een tool of methodiek van deze lijst? Vul aan en reageer op deze inventarisatie en de reacties van anderen via de 'Voeg je reactie toe'.
Reacties
Ik heb deze inventarisatie vanmiddag bijgewerkt op basis van de gesprekken en onderzoek binnen de andere thema's.
Heb je ook een suggestie? Missen we iets? Laat het ons weten! Klik op 'Voeg je reactie toe'.
Deze handleiding is net verschenen. Het gaat vooral om participatief verzamelen maar er zijn ook nuttige tips en tricks die relevant zijn voor veel participatieve trajecten: SMW PU Handleiding collectieverwerving.indd (stadsmuseumwoerden.nl).
'Luisteren en interesse tonen is een groot goed. En doorvragen zonder meteen alles te willen weten. Neem wat je hoort serieus.'
'Bij het leggen van het contact leg je wel uit waar je voor komt, maar doe dat vooral niet te nadrukkelijk om het ongemak over ‘shoppen’ weg te nemen. Het is beter om in een eerste contact vooral te luisteren en zo te investeren in de relatie.'
Ben benieuwd wat anderen van deze nieuwe tool vinden!
De lijst is heel uitgebreid en nuttig. Het is een inspirerend beginpunt voor - met name - professionals die een participatief project willen opzetten. Wat ik persoonlijk soms mis, is het perspectief van de participant in deze methodieken en werkwijzen. Een concreet voorbeeld is het schema ‘Het Participatiespeelveld’. Daarin zijn voor de systeemwereld voorbeelden van werkvormen opgenomen, maar niet voor de leefwereld.
In het onderzoek binnen het programma (waarop het speelveld is gebaseerd) hebben we geen onderscheid gemaakt tussen de werkvormen van de professionals en vrijwilligers of erfgoedgemeenschappen. Veel stichtingen en burgerinitiatieven gebruiken dezelfde tools als erfgoedinstellingen en professionals. Ik vraag me af of ze zelfs soms beter gebruik maken van tools vanuit andere domeinen. Maar je hebt gelijk dat we vaak het perspectief en de ervaringen van de participanten missen - dat hebben we nog niet zo goed in beeld, hoe participanten verschillende werkvormen ervaren en wat de vrijwilligers verder nodig hebben.
Heb je beter zicht op het perspectief van de participant door je werk met erfgoedvrijwilliger.nl, Lian?
In ieder geval het perspectief van vrijwilligers. Het perspectief van participanten die niet per se zijn aangesloten bij een club of organisatie hebben we minder goed in beeld.