Verkenning Participatief Waarderen

Wanneer is iets van waarde? Die vraag vormt van oudsher de kern van de erfgoedzorg. Het Verdrag van Faro roept een aanvullende vraag op: wie bepaalt of iets erfgoedwaarde heeft? Willemijn van Helbergen van CultureClick ging hierover in gesprek met professionals van verschillende erfgoeddisciplines. Ze ging op zoek naar de inbreng van erfgoedprofessionals en andere belanghebbenden bij het inventariseren, waarderen, selecteren en aanwijzen van erfgoed. Zij vroeg hen naar hun ervaringen, hun zienswijzen en behoeften.

Op basis van de gesprekken en aanvullende literatuuronderzoek komt ze tot gemene delers en onderlinge verschillen in wat wordt verstaan onder participatief waarderen, wat de meerwaarde is van participatie, in welke situaties het toegepast kan worden en welke methodieken daarvoor al voorhanden zijn. De geïnterviewden vinden het over het algemeen niet meer dan logisch om de samenleving meer te betrekken. Bij immaterieel erfgoed ligt het mandaat zelfs volledig bij de erfgoedgemeenschap. Ook de meerwaarde van participatief waarderen wordt breed onderkend. Voor het erfgoed, omdat het bijdraagt aan nieuwe kennis en inzichten, bewustzijn en draagvlak. En voor de samenleving, omdat het bijdraagt aan identiteitsvorming, erkenning en verbondenheid. Toch is participatief waarderen nog niet binnen alle erfgoeddisciplines gemeengoed. Er worden knelpunten ervaren op het gebied van regelgeving, (afreken)cultuur, vaardigheden, budgetten, en bijvoorbeeld de toegankelijkheid van kennis over erfgoed.