Erfgoed als hulpbron en partner in het sociale domein

Behoud van erfgoed is geen doel op zich maar moet ten goede komen aan de samenleving. Zo stelt het Verdrag van Faro. In het Nederlandse erfgoedveld kennen we die wederkerigheid al bij recreatie en toerisme, ruimtelijke ontwikkeling en vestigingsklimaat. De relatie met het sociale domein is minder ontwikkeld en juist daar vestigt Faro ook de aandacht op. Denk aan de verbinding van erfgoed met thema's als sociale cohesie, integratie, arbeidsparticipatie, emancipatie, erkenning, eenzaamheid, dementie en mentale gezondheid.

Inzet komende jaren

• Voor mensen die erfgoed instrumenteel willen inzetten, is het belangrijk dat zij in contact kunnen komen met gelijkgestemden en dat individuele ervaringen opplussen tot breder toepasbare kennis. De Sustainable Development Goals (SDG's) van de Verenigde Naties kunnen als leidraad voor dit gesprek dienen.
• Het zinvol kan zijn om eerst te focussen op een beperkt aantal thema's en de relatie van daaruit verder uit te bouwen. Voor het sociale domein zou dit bijvoorbeeld kunnen gaan om de wijkaanpak en sociale cohesie, welzijn op recept (ptss, reminiscentie, mentale veerkracht) en werkervaring voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.
• Om de sociale waarde van erfgoedparticipatie beter te benutten en erfgoed te positioneren in het sociale domein is het belangrijk om deze welzijnseffecten beter te benoemen, onderbouwen en zichtbaar te maken. "Erfgoed is levensgeluk" moet straks net zo gemakkelijk in het gehoor liggen als "Sporten is gezond".

Meer informatie over de ambities voor het thema Erfgoed als hulpbron staat in Onderweg naar Faro - Uitvoeringsagenda Faro Deel I (p. 18-19).

nvt

Faro maken we samen en in alle openheid. Op het digitale prikbord kun je jouw ideeën en plannen delen voor het meer Faro maken van de erfgoedzorg, inbreng van anderen vragen en nieuwe partners zoeken. Je kunt ook op de initiatieven van anderen reageren. Hiernaast staan de reeds gehonoreerde initiatieven voor Erfgoed als hulpbron.

nvt

nvt

De  Werelddoelen voor duurzame ontwikkeling (SDG's: Sustainable Development Goals) kunnen als startpunt dienen voor een gesprek over hoe erfgoed ingezet kan worden voor de samenleving. Dit zijn de  SDG's voor 2030: 

Meer informatie hierover vind je op: UNESCO and Sustainable Development Goals 

Een manier om de sociale impact van een initiatief zichtbaar te maken is bijvoorbeeld door het bepalen van de social handprint. Voorbeelden hiervan zijn te vinden op de site van MAEX.

Welzijn op recept is een alternatief voor het 'traditionele pilletje' voor mensen met psychosomatische klachten. Patiënten gaan dan samen met een welzijnscoach op zoek naar activiteiten die kunnen bijdragen aan hun welzijn en welbevinden. Het gaat dan vaak om activiteiten met een sociale component, zoals sport of cultuurbeoefening. Door actief bezig te zijn wordt de aandacht verlegd van de klacht of beperking naar de activiteit waar de deelnemer plezier aan beleeft en de sociale contacten. Erfgoedactiviteiten zijn op dit moment nog niet actief aan dit concept gekoppeld.

Meer informatie: Landelijke kennisnetwerk Welzijn op recept | welzijnoprecept.nl 

"Met de wind van het Verdrag van Faro in de rug dringt het erfgoedperspectief zich op in andere sectoren. Zoals het sociaal domein. Het erfgoedperspectief biedt een verrijking van het werk dat sociaal professionals (opbouwwerkers, buurtwerkers, buurtteamprofessionals) verrichten. Ze krijgen er een dimensie bij. Het verleden schiet hen te hulp om hun werk beter te doen."

Frans Soeterbroek verkent in zijn essay 'Erfgoed als middel' de maatschappelijke rol van erfgoed. De erfgoedwereld heeft volgens hem veel te winnen bij het hervinden van zijn maatschappelijke basis. De bescherming van erfgoed lijkt een doel op zich geworden en daardoor wordt voorbijgegaan aan de rol die erfgoed kan spelen in de samenleving vanuit een dienende en verbindende rol.