Nieuw religieus erfgoed met oude wortels 

Initiatiefnemers: Museum Catharijneconvent en Samen Kerk in Nederland (SKIN)
Thema: Werkwijzen en Wegwijzen

Doel onderzoek
Nieuw religieus erfgoed met oude wortels is een project waarmee Museum Catharijneconvent en SKIN samen met participanten van christelijke erfgoedgemeenschappen met een migratieachtergrond en erfgoedspecialisten een toolkit wil ontwikkelen voor de omgang met (beladen) religieus erfgoed met een koloniaal verleden.

Vertrekpunt voor het project is het overkoepelende speerpunt van het FARO-verdrag, waarin meerstemmigheid en de toegang van gemeenschappen tot hun erfgoed centraal staan. Die nieuwe manier van werken gaan we aan de hand van een casus in de praktijk ontwikkelen. De casus richt zich op het voeren van een constructieve dialoog over het christendom, migratie en religieus erfgoed dat is vervaardigd en/of verworven in een koloniale context. Deze vaak gevoelige gesprekken tussen in het bijzonder christelijke erfgoedgemeenschappen en mensen werkzaam in de erfgoedsector vinden tot op heden weinig tot niet plaats. Bestaande werkwijzen en toolkits bieden weinig houvast voor religieus erfgoed en het bereiken van met name christelijke migranten.

Doel van het project is om de houding van erfgoedgemeenschappen en erfgoedspecialisten ten opzichte van religieus erfgoed dat gepaard kan gaan met een ongemakkelijk en pijnlijk verleden te veranderen. Dat doel willen we bereiken door de zichtbaarheid van religieus erfgoed van christenen met een migratieachtergrond in Nederland te vergroten. Het gaat om erfgoed dat zich zowel in museale collecties als in kerken en bij mensen thuis bevindt. We willen samen met de gemeenschappen onderzoek doen. Als we samen meer te weten komen over dit belangrijke erfgoed leidt dat naast kennis tot erkenning en een groter gevoel van verbinding.

Impactvol en impactgericht werken
Het Impact Centre Erasmus is partner in het project. Samen onderzoeken we hoe de erfgoedsector impactvol en impactgericht kan werken met religieus erfgoed. Daarbij gaat het niet alleen om het ontwikkelen van nieuwe werkwijzen, maar ook om het gericht onderzoeken van de impact van de samenwerking met erfgoedgemeenschappen: wat werkt, wat niet, en waarom? De uitkomst van het project is een toolkit waarin de inzichten van de casus en het onderzoek worden vertaald naar nieuwe werkwijzen in de participatieve omgang met religieus erfgoed.

Voor wie en met wie
Het project is gericht op religieus erfgoed van 1,2 miljoen christenen met een migratieachtergrond in Nederland, in het bijzonder erfgoedgemeenschappen met roots in landen die in het verleden te maken hebben gehad met koloniale overheersing door Europese mogendheden. Dit religieus erfgoed bevindt zich zowel in museale collecties (historisch) als bij de erfgoedgemeenschappen zelf (participanten met erfgoed in een levende traditie). Het ontbreekt aan voldoende kennis van en gevoel voor dit specifieke erfgoed, zowel binnen de erfgoedsector als bij een groot aantal leden van de religieuze gemeenschappen in kwestie. Met dit project brengen we daar verandering in.

Over de initiatiefnemers
Museum Catharijneconvent is het rijksmuseum voor kunst en erfgoed verbonden met het christendom. Bij de uitvoering van het project worden medewerkers van verschillende musea en maatschappelijke instellingen met koloniale collecties betrokken zoals het Wereldmuseum, het Missiemuseum Steyl en het Zendingserfgoedhuis. De religieuze gemeenschappen bereiken we onder andere door de samenwerking met SKIN.

Foto: Twee bezoekers bij de tentoonstelling Mystiek Moluks in Museum Catharijneconvent (2021), die in co-creatie met de Molukse gemeenschap tot stand kwam.