GESELECTEERD !!!! Verkenning hernieuwde 'bouwrituelen' bij transformatie van erfgoedlocaties
- mei 2024
- Jeroen Overweel
- ·
- Aangepast 5 dec
- 2
- 29
- 1435
GESELECTEERD VOOR FARO UITVOERINGSPROGRAMMA 2024!!!Samenvatting
Wat willen we bereiken? We willen een collectief van ervaringsdeskundigen mobiliseren om kennis te delen over het eeuwenoude principe "bouwrituelen". Daarbij gaat het om een sociaal ritueel, waarbij burgers actief participeren bij erfgoed in hun eigen leefomgeving. Bouwrituelen dragen bij aan een hechtere samenleving en een betere balans tussen de verschillende belangen bij erfgoedtransities. Daarbij is het cultiveren van overgangsmomenten een middel om democratische vernieuwing op lokaal niveau samen verder vorm te geven. Met behulp van onderzoek en kennisoverdracht willen we een andere en positieve dynamiek op gang brengen waarin overheden, vastgoedwereld en burgers gezamenlijk actief verantwoordelijkheid dragen voor (de transitie van) erfgoed. Hoe doen we dat? Het project bestaat uit een onderzoek naar hoe bouwrituelen in het verleden plaatsvonden en hoe bouwrituelen bij hedendaagse erfgoedtransformaties kunnen worden ingezet. Dit gaan we vervolgens toetsen in de praktijk met twee case studies. Een daarvan is een bouwritueel aan de vooravond van de sloop van de voormalige Zusterflat in Den Bosch. De andere casestudie betreft een burgerinitiatief dat we aanjagen en begeleiden. Daarvoor organiseren we een Studentenchallenge Bouwrituelen voor studenten van diverse relevante opleidingen. Het project wordt afgesloten met de lancering van het Inspiratie Aanbod Bouwrituelen op een symposium over hedendaagse bouwrituelen. En de introductie van Infoloket Bouwrituelen. |
Het stimuleren van hernieuwd gebruik van bouwrituelen is een initiatief van Buro Bouwrituelen in samenwerking met Gemeente 's-Hertogenbosch, Erfgoed Brabant, Brabant Wonen, Universiteit voor Humanistiek en andere relevante opleidingen.
In de wereld van transformatie van grote en kleine erfgoedlocaties is participatie en positieve betrokkenheid uit de buurt van wezenlijk belang. Dan is het fijn om een handje geholpen te worden.
Verkenning hernieuwde bouwrituelen
In 2025 willen we inspiratie aanbod ontwikkelen. Dit wordt het resultaat van een onderzoek dat moet leiden tot dynamische, aan de moderne tijd aangepaste vormen van bouwrituelen voor transformaties van erfgoedlocaties. Op basis van de praktische ervaringen gecombineerd met de verworven praktijk- en theoretische kennis, zal dit Collectief van bouwritueelbeoefenaars het voortouw nemen in dit initiatief. Hierbij werken we o.a. samen met de gemeente 's-Hertogenbosch, Erfgoed Brabant, een woningbouwvereniging, een projectontwikkelaar, een erfgoedeigenaar, een burgerinitiatief en diverse opleidingen in het land. Contactpersoon: Imke van Dillen, social designer, bouwritueelbeoefenaar en docent in bouwrituelen info@bouwrituelen.nl
We willen met dit initiatief een collectief van ervaringsdeskundigen mobiliseren om kennis te delen over het eeuwenoude principe ”bouwrituelen". Dit sociaal ritueel, waarbij burgers actief participeren bij erfgoed in hun eigen leefomgeving, wordt onderzocht en gemoderniseerd.
Doelstelling
Door bouwrituelen als instrument in te zetten, streven we naar een hechtere samenleving en een betere balans tussen de verschillende belangen bij erfgoedtransities. Het cultiveren van overgangsmomenten is een middel om democratische vernieuwing op lokaal niveau samen verder vorm te geven. Met onderzoek en kennisoverdracht willen we een andere positieve dynamiek op gang brengen waarin overheden, vastgoedwereld en burgers gezamenlijk actief verantwoordelijkheid dragen voor (transitie van) erfgoed.
Spontaan Brillenritueel voor ingestort "Pearlpand" Markt 31 Den Bosch. Mensen hingen brillen op uit sympathie.
Erfgoed en Sentiment
De waarde die mensen aan erfgoed toekennen is veranderlijk en perspectieven erop verschillen. Dat erfgoed "leeft" onder grote groepen mensen komt tot uiting op momenten dat erfgoedlocaties onderhavig zijn aan leegstand, plannen voor sloop, herontwikkeling en vernieuwing. De grote meerwaarde van een zorgvuldig vormgegeven markering van een dergelijke transitie is niet te onderschatten. Elke erfgoedgemeenschap is dynamisch; kennis van de historie en binding met locaties en gebouwen blijft zich vernieuwen. Echter overal waar locaties opnieuw worden ingericht, gaat er mogelijk ook binding tussen mensen onderling en de gemeenschap en haar gebouw verloren. Te vaak merken we dat overheden en vastgoedpartijen moeite hebben om erfgoedtransities zodanig te organiseren dat de omgeving het als een positieve en vooral gemeenschappelijke transitie ervaart.
De kracht van bouwrituelen
Bouwrituelen markeren deze ‘staat van tussentijd’. Met respect voor de vervulde rol en aandacht voor de mensen die zich op wat voor wijze dan ook verbonden voelen met het erfgoed. Bouwrituelen bieden een democratische werkwijze die recht doet aan de emoties rond erfgoedtransities. Door dit gezamenlijk te beleven, ontstaat er ruimte voor verwerking van verlies, acceptatie en betrokkenheid voor een nieuwe bestemming. Daarnaast kunnen bouwrituelen bijdragen aan het proces om de waarden en betekenissen van de plek en dat wat verloren gaat of behouden zou moeten blijven in beeld te brengen. Een bouwritueel kan een effectieve en elegante manier zijn om de kwaliteit van een omgeving opnieuw in balans te brengen. Vooral wanneer initiatief en uitvoering van een dergelijk sociaal ritueel bij bewoners komt te liggen. Zo geven bouwrituelen bewoners een handvat om om te gaan met grote veranderingen in hun eigen leefomgeving en de ‘initiatiefnemers van ruimtelijke plannen’ krijgen de mogelijkheid vroegtijdig te anticiperen op de behoeften van de bewoners. Door een bouwritueel kunnen de verschillende partijen elkaar beter verstaan.
Seinrite Sluis 0: burgerinitiatief voor transitiemoment voormalige sluiswachtershuisjes Sluis 0
Wat gaan we doen?
Dit inspiratie aanbod voor hernieuwde bouwrituelen dient als impuls voor actieve co-creatie en biedt handvatten voor betrokkenen bij erfgoedtransities. Het inspiratie aanbod schetst antwoorden op onderstaande vragen, met beelden en verhalen van inspirerende voorbeelden van bouwrituelen. Handelingskracht bestaat immers bij gratie van verbeeldingskracht. Lokale overheden, bouw en vastgoedpartijen, erfgoedeigenaren, ontwerpers, makers, erfgoedgemeenschappen, bewoners en gebruikers kunnen hiermee al lerende meer ervaring in opdoen, zowel in beleidsvorming als in de uitvoering.
Plan van aanpak
- onderzoek - kennis verzamelen
- praktijkonderzoek bouwritueel zusterflat - kennis delen, toetsen en verzamelen
- praktijk onderzoek bouwritueel studentenchallenge - kennis delen, toetsen en verzamelen
- symposium- kennis delen
- infoloket bouwrituelen - kennis delen
Stap 1 Onderzoek
Uitgaande van verhalen en rituelen als constituerend instrument worden bouwrituelen voor ontwikkeling en uitvoering voorgedragen. De basis van de uitvoering wordt gevormd door zowel onderzoek als brede ervaring bij de betrokken (netwerk)partners met sociale evenementen en sociaal ontwerpen. We onderzoeken middels literatuurstudie (bouwrituelen uit het verleden), interviews met experts, en onderzoeken hedendaagse bouwrituelen. De vraag die daarbij centraal staat is:
Hoe kan de kracht van eeuwenoude bouwrituelen ingezet worden bij hedendaagse erfgoed transformaties?
Daartoe stellen we het collectief aan ervaringsdeskundigen o.a. de volgende vragen:
- Hoe vonden bouwrituelen in het verleden plaats en wat was daarvoor de achtergrond
- Waar verschillen op maat gemaakte voortrajecten in bouwrituelen van meer traditionele draagvlak vergrotende inbeddingstrajecten?
- Wat zijn belangrijke nieuwe uitgangspunten om met succes een toekomstige transitie (bouw, verbouw, aanleg) van erfgoedlocaties aan te kondigen, te bespreken en omarmd te laten worden door “erfgoedgemeenschappen in de breedste zin des woords”?
- Wat zijn de juiste stappen om anderen tot een proces te laten komen dat tot omarming van de op handen zijnde verandering leidt en heersende sentimenten vertaalt in noodzakelijke informatie voor bouwers?
- Welke rol speelt inspraak in het proces? Is participatie, als vorm van inspraak, de weg naar acceptatie?
- Waaraan zou een proces dat een transitie begeleidt, moeten voldoen?
- Welke verschijningsvormen kan een bouwritueel hebben?
- Welke verandering is noodzakelijk in de gebruikelijke benadering van voorziene bouwprocessen? Welke nieuwe werkwijzen bieden bouwrituelen en wat zijn mogelijke resultaten?
Stap 2 : Casestudie bouwritueel sloop zusterflat in 's-Hertogenbosch
De resultaten van het onderzoek worden verwerkt in een dynamisch dossier wat verwerkt wordt tot inspiratie aanbod. Dit wordt getest in de praktijk. Als casestudie wordt de herontwikkeling van de voormalige zusterflat gebruikt. Samenwerkingspartners Brabant Wonen en Gemeente 's-Hertogenbosch willen bouwrituelen als rode draad inzetten bij meerdere overgangsmomenten in het grote stadsontwikkelingsproject. Aan de hand van deze casestudie verwachten we actuele antwoorden te kunnen formuleren op de gestelde onderzoeksvragen.
Stap 3 : Case studie Landelijke Studentenchallenge bouwrituelen
Onderdeel van de testfase van het inspiratie aanbod is een prijsvraag die wordt uitgezet onder studenten van diverse relevante opleidingen door het hele land. CALL TO ACTION : ontwerp een bouwritueel voor erfgoed uit je eigen leefomgeving met behulp van het inspiratie aanbod. De jury bestaat uit leden van collectief Bouwrituelen. De student(en) die wint krijgt budget (prijzengeld) om het uit te kunnen voeren alsook gratis advies en ondersteuning tijdens het proces. Lighthouse Fonds heeft prijzengeld toegezegd. Samenwerking wordt/is gezocht met Amsterdam School of Real Estate (MRE), Bestuursacademie Nederland (opleiding omgevingsmanager), UVH Celebrantenopleiding, SAXION Deventer, Reinward Academie en anderen.
Stap 4 : Lancering inspiratie aanbod op Symposium
Het inspiratie aanbod wordt definitief gemaakt aan de hand van de ervaringen met het bouwritueel voorafgaand aan de sloop van de voormalige zusterflat en de studentenchallenge. Rondom de publicatie wordt een symposium over het onderwerp georganiseerd voor geïnteresseerden van deze verkenning hernieuwde bouwrituelen. Geheel gefaciliteerd door Erfgoed 's-Hertogenbosch. Hier wordt ook aandacht geschonken aan bouwrituelen uit het verre verleden. Het onderzoek wordt uitgebreid toegelicht en podium wordt gegeven aan relevante praktijkvoorbeelden en gelieerde onderzoeken.
Het inspiratie aanbod voor bouwrituelen zal via het nieuw op te richten "INFOLOKET BOUWRITUELEN" breed beschikbaar worden gesteld, bij voorkeur gratis, om de brede erfgoedsector te ondersteunen. Publicatie zal plaatsvinden via erfgoedinstellingen, een aantal evenementen, platforms en onderwijsinstellingen. De insteek is presentatie/gastcollege/expertmeeting waarna we in gesprek gaan met de deelnemers. Leuk dat we nu al gevraagd worden om te praten over het Faro initiatief (Erfgoedhuis Zuid Holland).
Kijk voor meer informatie over ons op de website van Bouwrituelen.
👉Heb jij ook ervaring met erfgoedtransities ? Ben je geïnteresseerd in het inspiratie aanbod? En wil je aansluiten bij dit onderzoek? Reageer hieronder, laat het weten!👈
| titel | toegevoegd | door | opties | |
|---|---|---|---|---|
| 240018_activiteitenplan_Bouwrituelen.pdf | 18 sep |  |
||
| 240018_bijlage_activiteitenlijst_Bouwrituelen.pdf | 18 sep | |
||
Reacties
Aangepast op 31 mei 2024
Goed nieuws van FARO expertteam van Erfgoed Brabant:
"Met betrekking tot jullie mooie project: wat we kunnen betekenen is meedenken/brainstormen over het project, begeleiding/advies op het gebied van subsidieaanvragen en communicatie via de kanalen van Erfgoed Brabant. "
De inspiratie gids wordt tevens via Brabant Cloud beschikbaar gesteld voor een breed publiek. Brabant Cloud is een gezamenlijk platform gemaakt voor en met het Brabantse erfgoedveld.
Aangepast op 3 juni 2024
Goed nieuws van het Lighthouse Fonds:
" we zijn bereid een bedrag beschikbaar te stellen indien studenten een actieve rol krijgen waarbij dan bijvoorbeeld prijzengeld beschikbaar wordt gesteld (en jij bijvoorbeeld jury bent). Het is onze manier om inhoudelijke ontwikkeling en innovatie te bevorderen in de vastgoed. We denken overigens graag mee dus neem vooral contact op als je hier een keer over wilt brainstormen."
Heel erg interessant dit! Wij denken graag mee en kunnen ook ons netwerk (gemeenten, historische verenigingen, musea en andere erfgoedorganisaties in Zuid-Holland) inschakelen.
Ik zie ook een link met het idee van Heemschut voor een Routegids Invloed op Erfgoed. Inspirerende voorbeelden van bouwrituelen lijken me beslist een aanwinst in zo'n gids.
Dit mooie project is interessant en relevant voor de Celebrantenopleiding aan de Universiteit voor Humanistiek. De studentenchallenge kan een mooie kans zijn om de inzichten verder te verdiepen in de ontwerpopdracht.
Aangepast op 6 juni 2024
Het Bouwritueel dat Imke organiseerde in de voormalige Bristol winkel in het centrum van ‘s-Hertogenbosch was heel bijzonder. De transitie tussen de oude(winkel) en nieuwe fase(wonen) was heel nuttig en heeft veel aandacht gekregen van vele stadsbewoners. De bewoners van het complex zelf en omwonenden werden geïnspireerd om deel te nemen aan het bouwritueel met alleen maar positieve reacties tot gevolg. Het betrekken van de bewoners bij het project heeft bijgedragen aan de herbestemming. Imke heeft het proces met veel zorgvuldigheid georganiseerd en begeleid. Een bouwritueel is echt een aanrader!
Aangepast op 7 juni 2024
@marloeswellenberg ; bedankt voor je aanmoediging en de tip! ik ga je bellen over de Gorcumse case study!!
@celebrantenopleiding ; Wat leuk Joanna dat de Universiteit voor Humanistiek mee wilt doen. Dankzij bijdrage Lighthouse fonds kunnen we deze challenge onderdeel laten uitmaken van de verkenning.
@tooniding ; Goed dat juist jij Toon als herbestemmer van erfgoed, erfgoed eigenaar èn als ervaringsdeskundige ) reageert op het initiatief. We hopen van harte dat we de inspiratiegids kunnen gaan maken. Vanwege jouw ervaring gaan we je zeker benaderen voor een bijdrage aan het onderzoek en ook of in de jury van de challenge plaats wilt nemen.
Wij zijn erg blij om mee te mogen werken aan dit initiatief. De gemeente Gorinchem staat aan de vooravond van grote transities die bijdrage aan de woningopgave en tegelijkertijd oude wonden openrijt. Met Bouwrituelen hopen wij een goede tool in handen te krijgen om oude wonden te helen en mensen in het licht te zetten zodat we gezamenlijk naar een nieuwe fase gaan die ook weer betekenis kan gaan krijgen. Zo krijgen de verhalen van de Vries Robbé een plek en staan we stil bij het oude dat overgaat in de nieuwe gebouwen en inrichting van de openbare ruimte. Waarbij de Vries Robbé nog steeds als inspiratie dient maar nieuwe lagen komen erbij. Erfgoed is levend en dynamisch.
De combinatie van erfgoed als de verwording van geschiedenis en rituelen als poort voor de ziel werkt inspirerend en helpt me de menselijke maat vast te pakken in het openbaar bestuur. Het brugwachtershuisje De Camping in ‘s-Hertogenbosch brengt mensen als passanten dicht bij elkaar. Het is de verbeelding en een voelbaar bewijs van de kracht en werking van de combinatie van erfgoed en rituelen.
Aangepast op 24 september
@maarten bedankt voor je persoonlijke reactie, bijzonder om te lezen dat het ook jou dient in je werk zeker omdat jij oud wethouder bent en nu actief bent als zelfstandig politiek bestuursadviseur.
GOED NIEUWS VAN ERFGOED 's-HERTOGENBOSCH
Hoi Imke,
Fijn dat het is gelukt met de inzending. Ik zie dat er al positieve reacties zijn!
Ondertussen heb ik ook de mogelijkheid gehad om hier verder af te stemmen over de ondersteuning van deze inzending. Wij kunnen het Groot Tuighuis gratis beschikbaar stellen voor het organiseren van het symposium. Afhankelijk van het aantal inzendingen is dat dan in het koor of in het schip. Dat is inclusief AV-apparatuur en koffie/thee. Ook bieden we graag hulp op gebied van communicatie. Het is voor ons wel handig als dit symposium op een doordeweekse dag plaats kan vinden.
Op deze manier faciliteren we graag het symposium.
Groet,
Dennis Dekker
Aangepast op 7 oktober
12 september spraken we over de zachte waarden van industrieel erfgoed naar aanleiding van ons Faro initiatief.
https://www.erfgoedhuis-zh.nl/agenda/2024/industrieel-erfgoed-zachte-waarden/
een van de meerdere reacties naderhand:
"interessant de bouwrituelen, een middel om zachte waarden te verbinden met harde waarden"
De provincie Zuid-Holland (domein Cultuur en Erfgoed) heeft ook van dit concept vernomen.
Wij vinden dit project, waar gefocust wordt op de tussentijd, een innovatief en verfrissend concept.
Immaterieel gezien goed om collectief afscheid te kunnen nemen, waarbij de mens en de samenleving centraal staat. Wij zijn benieuwd naar de resultaten en de lessons learned. Ook bij andere dergelijke transformaties.
Aangepast op 20 september 2024
Buro Bouwrituelen is een inspirerend voorbeeld van een organisatie die door middel van een laagdrempelige en toegankelijke aanpak samenwerking bevordert tussen verschillende partijen zoals bijvoorbeeld gemeenten, overheden, vastgoedontwikkelaars, kunstenaars en buurtbewoners.
De aanpak, met als vertrekpunt erfgoed, versterkt de gemeenschap door het betrekken van bewoners bij (stads)ontwikkelingsprojecten op een creatieve en inclusieve manier. Deze participatie draagt niet alleen bij aan de kennis over het erfgoed maar versterkt ook sociale cohesie.
Ik denk dat overheden en anderen veel kunnen hebben aan deze bron van inspiratie en kennis. Ik zal mij inzetten om dit initiatief en uitkomsten in mijn netwerk in het noorden van Nederland te delen.
Vorige week bij de bijeenkomst Industrieel erfgoed, zachte waarden van het Erfgoedhuis Zuid-Holland in het Jenevermuseum in Schiedam raakte ik erg geïnspireerd door dit mooie initiatief om een zeer verscheiden groep mensen mee te krijgen in een transitie door ze er echt onderdeel van uit te laten maken. Daarbij leren ze ook nog eeuwenoude rituelen op een hedendaagse manier kennen. Met bouwrituelen creëer je verbinding en energie die de potentie heeft om lang te blijven hangen. Hoe mooi is het ook dat studenten de kans krijgen om hier ideeën voor aan te dragen én ze zelf uit te voeren en dat het dus veel ruimte geeft voor eigen invulling voor een bouwritueel!
Vanuit mijn werkzaamheden voor het religieus erfgoed denk ik dat het interessant kan zijn om samen na te denken hoe bouwrituelen ingezet zou kunnen worden bij religieuze gemeenten. Vooral bij kerksluitingen denk ik dat bouwrituelen van grote waarde zouden kunnen zijn, omdat dit zeer emotionele momenten zijn. Er gaat veel verloren, maar er kan ook weer iets nieuws uit ontstaan. Het is ook belangrijk het immateriële erfgoed te kunnen borgen en een plek te kunnen geven in het toekomstige gebruik.
In Arnhem zijn we daarnaast bezig met een Green Deal voor verduurzaming van gebedshuizen en ook dat is een transitie is die niet iedereen even makkelijk (of belangrijk) vindt, maar waarbij het erg belangrijk is dat mensen zich onderdeel voelen van de aanpak. Ik zie hier dus grote waarde van gezamenlijk een bouwritueel organiseren om die transitie te vergemakkelijken.
Ten slotte begin ik me af te vragen hoe we ooit zonder dit soort bouwrituelen zijn gaan (her)ontwikkelen. Alleen een feestelijke (her)opening is niet genoeg voor een buurt die al heel lang meeleeft met het gebouw, de plek of het project. Dus ik zie veel kansen voor samenwerking!
@rpallada We zijn echt heel blij met je reactie, en vooral ook dat je nu al aanknopingspunten ziet. Ook wij kunnen ons dat voorstellen dat onze kennisdeling zal resulteren tot het ontwikkelen van bouwrituelen voor religieus erfgoed.
En inderdaad hoe zijn we ooit zonder dit soort bouwrituelen gaan (her)ontwikkelen? We nemen deze vraag mee in het onderzoek.
@marjelle dank je wel voor je fijne reactie. We lezen een heuse ambassadeur uit Noord Nederland. Wat goed zeg!
@annemarie123 Provincie Zuid Holland, bedankt voor je positieve reactie op ons initiatief. Het is precies die "staat van tussentijd" van erfgoedlocaties waar bouwrituelen een instrument van betekenis kunnen zijn inderdaad. Als we geselecteerd worden gaan we je zeker betrekken bij de kennisdeling van onze ervaringen en resultaten.
Ik ben zeker nieuwsgierig naar bouwrituelen. Als herontwikkelaar (bij Boost Herontwikkeling) van erfgoedlocaties herken ik de overgangsmomenten waar jullie het over hebben. Participatie met omwonenden, voormalige gebruikers en andere belanghebbenden is elke keer een uitdaging. Ik kan me voorstellen dat bouwrituelen van betekenis kunnen zijn doordat het voor zingeving zorgt voor de betrokkene en zorgt bij het aanpassen of vervangen van vastgoed dat het geen gat slaat in de herinnering van vele betrokken. Ik ben nieuwsgierig naar het onderzoek en de resultaten. Het gaat ons vast helpen om meerdere bouwrituelen te organiseren bij alle verschillende fasen in de gebiedsontwikkeling Bloemenkampkwartier in 's-Hertogenbosch. Blij dat het eerste bouwritueel als case studie onderdeel maakt van dit Faro Initiatief.
Wat ik nog een beetje mis, kan een van de initiatiefnemers hier eens een concreet voorbeeld geven van een bouwritueel?
Hartelijk groet
Jobbe
PS - Goh veel bekenden hier onder dit draadje ;-)
Aangepast op 8 oktober
@jobbew we kennen bijvoorbeeld bouwrituelen van vroeger toen alles in eigendom was van de kerk; er werden toen heidense bouwrituelen georganiseerd rondom de bouw van een nieuw gebouw. Draagvlak werd gecreëerd doordat iedereen een muntje in het fundament mocht stoppen met als intentie: voorspoed en geluk op die plek.
We kennen ook hedendaagse bouwrituelen, bijvoorbeeld toen het "Pearlpand" Markt 31 Den Bosch instortte tijdens het Jeroen Bosch Jaar en er geen doden vielen wat een wonder was. En er vervolgens spontaan een burgerinitiatief ontstond om er betekenis aan te geven. Een brillenritueel waarbij honderden mensen brillen ophingen aan de hekken en getuigenverhalen werden verzameld, werd opgevolgd door een 6 meter lang vaandel met een gedicht op maat: Bosch Oog. Dit bouwritueel werd ervaren als een periode waarin de plek een soort van bedevaart plek werd ipv een ramptoeristische plek.
Een ander bouwritueel in Rotterdam ontstond toen het trein station van Rotterdam gesloopt zou worden en op de plek waar met herkenbare letters CENTRAAL STATION ROTTERDAM vroeger te lezen was nu stond: TRAAN LATEN. Dit bouwritueel werd ervaren als een setting die recht deed aan het sentiment wat er leeft onder de rotterdammers bij deze transitie.
Met onze verkenning hopen we nog veel meer inspirerende bouwrituelen te kunnen onderzoeken uit het heden en verleden en de kennis te delen.
@joostdebruijn we hopen ook van harte dat dit initiatief inderdaad geselecteerd wordt.
Ik vind dit initiatief erg interessant en zinvol. De gemeente ‘s Hertogenbosch staat aan de vooravond van een nieuwe forse bouwopgave. Belangrijk om daar de rituelen bij te kennen en daar nieuwe rituelen op te ontwikkelen zodat mensen ook echt betrokken zijn. Ik kijk dan ook uit naar de verdere stappen.
Aangepast op 7 oktober
@gido5 We weten dat met die forse bouwopgave velen erfgoedlocaties (her)ontwikkeld worden. Mooi om te horen dat de Gemeente als stadsontwikkelaar wil leren van bouwrituelen en deze vorm van betrokkenheid de bewoners van de stad gunt.
Aangepast op 8 oktober
Ik weet niet of 'ze' hier meelezen, maar ik denk zeker dat dit project geselecteerd zou moeten worden. De grote makke van de huidige erfgoedzorg en ruimtelijke ontwikkeling is de overmatige focus op (academische) kennis en vermeend objectieve kwaliteiten van de leefomgeving (en monumenten) die een koude, niet doorleefde - ik zou bijna willen zeggen 'Gereformeerd' - waardesysteem representeert...en bovenal een enorme bias vertoont dieten onrechte doet alsof of DIE manier van kijken de enige juiste is en vrij van subjectiviteit. Daar moeten we echt vanaf.
Bouwrituelen zijn een kans om vanuit een meer belichaamd perspectief naar de leefomgeving en verandering te kijken. Doen dus!
Aangepast op 8 oktober
Precies @jobbew: bouwrituelen zijn inderdaad voor alle lagen van de bevolking. Het is voor de boer en voor de keizer. Vroeger stopte de boer een bouwoffer onder de drempel van zijn boerderij voor voorspoed van zijn familie en zijn dieren. En de keizer zette bouwrituelen in voor draagvlak te verwerven van de hele stad, bij alles wat hij bouwde. Cultuurhistorie wordt met bouwrituelen beleefbaar voor iedereen.
Mooi initiatief! Bij restauratie of herbestemming van erfgoed gaat het immers om meer dan alleen “de stenen”. Het biedt een mooi moment om de verhalen die er leven rondom een monument naar de oppervlakte te halen en te delen. Zo komt de ziel van de plek en het gebouw weer tot leven en ontstaan er nieuwe betekenisvolle omgevingen waar mensen graag willen wonen en verblijven. En blijft ons erfgoed geliefd.
Bouwrituelen zijn een mooie manier om de verhalen weer tot leven te brengen. Ik wens jullie veel succes met jullie project!
@boudewijndebont hartstikke bedankt voor je inhoudelijke reactie. Goed te weten dat we jou ook mogen interviewen als expert tijdens het onderzoek over bouwrituelen. Mooi!
De laatste jaren is de visie op erfgoed aan het veranderen. Onder meer het Verdrag van Faro legt de nadruk op de waarde van erfgoed voor de samenleving. De kracht van ‘bouwrituelen’ bij de transformatie van erfgoedlocaties is hier een sprekend voorbeeld van.
👉NIEUWS NIEUWS NIEUWS !
We zijn heel erg blij en gemotiveerd dat we kunnen starten met ons initiatief dankzij (Subsidie)regeling Uitvoeringsagenda Faro.
Dank iedereen voor de reacties en support!💪
Voor de geïnteresseerden, hieronder de beoordeling van de jury:
Aansluiting kernwaarden:
Het initiatief zet in op Erfgoed midden in de samenleving en op Participatie in de volle breedte. Participatie vormt inderdaad een essentieel onderdeel van dit initiatief: traditionele structuren worden doorbroken. Inwoners en omwonenden hebben een actieve stem in het waarden van een plek. Er komt ruimte voor meerstemmigheid. Er wordt een plek van emotie en herinnering gecreëerd.
Aansluiting thema(’s):
Het initiatief wil bijdragen aan het verbeteren van de relatie tussen systeemwereld en leefwereld. Het initiatief draagt daarmee bij aan het thema Democratisch vernieuwen van de erfgoedpraktijk door middel van het creëren van nieuwe spelregels (in de vorm van Inspiratie aanbod) en meer gelijkwaardige en duurzame relaties (samenwerking systeemwereld en leefwereld) en het empoweren van gemeenschappen (inwoners en omwonenden serieus nemen en hun gevoel en herinnering aanmerken als waardevol element binnen erfgoedtransities).
Structurele verandering in erfgoedbeleid of functioneren erfgoedzorg in Nederland
Het initiatief heeft de potentie om een structurele verandering teweeg te brengen. Binnen het initiatief worden nieuwe samenwerkingsvormen met belanghebbenden gecreëerd.
In het licht van de grote ruimtelijke transities waarvoor Nederland staat, kunnen bouwrituelen bijdragen aan het omgaan met veranderingen. En zorgen voor nieuwe erfgoedpraktijken op het snijvlak van materieel en immaterieel, cultuurbehoud en transformatie.
Ook probeert het initiatief werkwijzen en methoden te ontwikkelen en aan te bieden voor het organiseren van bouwrituelen. Hiervoor komt een inspiratiegids. Onzeker is nog hoe effectief dit gaat zijn. Is de methodiek goed overdraagbaar? Een duidelijk commitment van overheden en/of ontwikkelaars is er nog niet (inmiddels wel in Den Bosch!)
Kennisdeling
Het initiatief beoogt het verzamelen en delen van kennis, aanpak en nieuwe inzichten in een dynamisch dossier.Het initiatief bestaat uit zes stappen/activiteiten: Tijdens alle stappen vindt een vorm van kennisdeling plaats, met wisselende betrokkenen/doelgroepen. De verschillende stappen bevatten ruimte voor wederkerig leren.
De bredere kennisdeling is niet uitgewerkt: “de rest van Nederland". Ontsluiting vindt plaats met de organisatie van een symposium en een infoloket. Waarom is gekozen voor de symposiumvorm? In hoeverre worden daarmee partijen/mensen bereikt die na afloop van het initiatief er een vervolg aan moeten kunnen geven?
Samenwerking
Het initiatief boort een geheel andere doelgroep aan dan de professionals, de (vaak institutionele) eigenaren die bij monumenten en herbestemmen van erfgoed betrokken zijn. Daarnaast wordt voorzien in een bouwrituelen-challenge voor studenten.
Co-financiering en inzet vrijwilligers
Veel inzet vrijwilligers: Dit van onder meer twee teamleden en van mensen (waaronder bewoners en oud-bewoners) die op vrijwillige basis meewerken aan het onderzoek en de case study. Meer dan 50% cofinanciering.
Actualiteit
Het initiatief sluit aan bij actuele ontwikkelingen rond de invoering van de Omgevingswet. Het initiatief raakt vooral aan maatschappelijke vraagstukken als democratisering van de samenleving en grote transities in de leefomgeving.
240018_Beoordeling_Bouwrituelen.docx (DOCX, 210 KB)