Faro in de praktijk: erfgoedveld bespreekt samen ingediende initiatieven

Op donderdag 12 oktober 2023 kwamen zo'n honderd vertegenwoordigers van het erfgoedveld in Paushuize in Utrecht bijeen om zich over 36 ingediende Faro-initiatieven te buigen. Vrijwel alle initiatiefnemers waren present om hun project te pitchen op de postermarkt. Daarnaast bezochten geïnteresseerde professionals uit diverse sectoren de bijeenkomst. Het bediscussiëren van elkaars initiatieven was, naast kennis uitwisselen, ook bedoeld om extra voeding te geven aan de begeleidingsgroep die de selectielijst opstelt van de initiatieven die in aanmerking komen voor een financiële bijdrage. Voor de afwisseling was er ook een randprogramma met excursies in de stad.

Nieuwe kijk op erfgoed
Machteld Linssen en Wim Burggraaff van het Faro-team openden de dag en blikten kort terug op de afgelopen drie jaar, de verkenningsfase van het Faro-programma. In die periode is door het ondersteunen van bottom-up initiatieven de betekenis van het Faro-verdrag voor en door de Nederlandse erfgoedsector verkend. Op basis daarvan formuleerde het erfgoedveld drie richtinggevende principes en stelde het een agenda op met ambities. De initiatieven die 12 oktober besproken werden geven invulling aan deze ambities en dragen bij aan een structurele inbedding van de principes in de erfgoedzorg.

Faro-gedachte in de praktijk
De dag was experimenteel opgezet, in navolging van het Faro-gedachtegoed is er de wens om open, transparant en gezamenlijk besluitvorming voor te bereiden. Maar hoe doen we dat? De bijeenkomst had nadrukkelijk het uitgangspunt om met het erfgoedveld invulling te geven aan de regeling en de uitvoeringsagenda. Het is een zoektocht; hoe vorm je een gezamenlijk beeld met meer dan honderd aanwezigen en hoe vertaal je deze meerstemmigheid naar een besluit? Om alle geluiden uit het veld te horen, te verzamelen en te wegen is een begeleidingsgroep aangesteld. De leden van deze groep zijn Marco van Vulpen, Eeva Liukku, Daudi Cijntje en Mirjam Blott.

Gezamenlijke beeldvorming
Het doel van de dag was om gezamenlijk, als erfgoedveld, een visie te vormen over wat er nodig is om structurele veranderingen in de erfgoedsector te bewerkstelligen. Waarmee bereiken we de doorwerking van het Faro-verdrag en hoe creëren we impact? Wat verstaan we precies onder deze woorden en kan dit verschillend zijn bij uiteenlopende initiatieven? Hoe kunnen we een lerend netwerk vormen en samen verandering realiseren?

De begeleidingsgroep voerde gedurende de dag gesprekken met de initiatieven, zowel op de postermarkt als aan de gesprekstafels. Hiervan waren er in de ochtend en middag steeds vier, met elk ongeveer vijf initiatieven, zodat ze allemaal zichzelf konden presenteren en bevraagd worden. Tijdens de gesprekken aan de tafels ontstond een goed beeld van de voorstellen en hun aansluiting op het Faro-gedachtegoed.

Van kritische vragen tot bondjes
De bijeenkomst bood ook ruimte aan ontmoeting en inspiratie. Initiatiefnemers deelden gepassioneerd informatie over hun projecten en vonden onderling raakvlakken. Deelnemers toonden grote betrokkenheid bij elkaars voorstellen en waren geïnteresseerd in hoe anderen ‘Faro’ toepassen. Hier en daar werden kritische vragen gesteld, tips gegeven, contacten uitgewisseld en bondjes gemaakt. Er heerste een gedeelde wens om blijvend met elkaar contact te zoeken en een lerend netwerk te vormen. In een volgende ronde, zo was een gedeelde conclusie, moet deze dag eerder in het proces plaatsvinden.

Ook genoten de deelnemers - ondanks de regen - van de excursies in het randprogramma, waar ruimte was voor andere gesprekken, ontmoeting en verdieping. Er was de keuze uit een bezoek aan de resten van het keizerlijk Paleis Lofen, een bezoek aan de voormalige gevangenis Wolvenplein of een rondwandeling langs de sporen van slavernij in de binnenstad van Utrecht.

Samen zoeken
Algemene conclusie tijdens de afsluiting was dat deze Faro-dag waardevolle inzichten had opgeleverd in de overwegingen van het erfgoedveld bij het streven naar veranderingen in de erfgoedzorg en de implementatie van het Faro-gedachtegoed. De begeleidingsgroep neemt alle input van de dag mee om tot een weloverwogen voorstel te komen. Het nemen van een besluit op basis van de verzamelde beelden en geluiden zal een uitdaging worden. Sommige aanwezigen waren blij dat zij deze afweging niet zelf hoefden te maken: "succes gewenst met de keuzes maken!". Mirjam Blott vatte de dag en het vervolg van het traject mooi samen met de woorden "met elkaar zoeken is de ultieme Faro-gedachte".

Fotografie: Elsemieke van Essen en Faro-team