In dialoog zorgen voor kunst
- 13 jul
- Paulien 't Hoen
- ·
- Aangepast 16 jul
- 7
- 297
Initiatiefnemer: Stichting Behoud Moderne Kunst (SBMK) www.sbmk.nl
Thema: Waarderen van erfgoed, subthema: Werkwijzen & wegwijzen
Wat en waarom?
Beheerders van (hedendaagse) kunst, zoals vertegenwoordigd in de Stichting Behoud Moderne Kunst, hebben de opdracht om kunst zo lang mogelijk te bewaren, zodat het door komende generaties in een zo goed mogelijke staat beleefd kan worden. De toegepaste kaders voor de zorg stellen voornamelijk het bewaren van het materiaal centraal. Verval gedurende het gebruik van het werk (tonen, toegankelijk maken, bruiklenen) zal zoveel mogelijk beperkt en voorkomen worden. Deze kaders laten weinig ruimte aan het belang van de gemeenschap. Zo kunnen kunstenaars andere belangen hebben, zoals het bereiken van mensen of een bepaalde doelgroep, activisme of politieke boodschap of andere zaken die spelen in de actualiteit. Soms is behoud voor de toekomst niet het doel, maar juist het vergaan. Ook publiek/beschouwers, een gemeenschap met een culturele of demografische samenhang, hebben een belang bij de toegankelijkheid en het behoud van het kunstwerk.
Zorg voor kunst betekent niet alleen zorg voor materiële objecten, maar ook voor de mensen eromheen. Het gebruik van het kunstwerk — door het te tonen, te lenen of met het publiek te delen - voegt waarde toe, ook of juist als het werk daardoor verandert. Daarbij gaat het om de wisselwerking tussen mens en kunst, om verhalen, gevoelens en emoties, om plaatselijke of geopolitieke ontwikkelingen, om representatie en presentatie. Deze aspecten veranderen samen met de maatschappelijke ontwikkeling gedurende het leven van een werk. Het idee van verandering of van een beperkte levensduur/-verwachting lijkt te botsen met het idee van bewaren voor de toekomst. Wat is (goede) zorg in deze context en door wie wordt deze gegeven? We willen onderzoeken hoe we deze ogenschijnlijk tegenstrijdige aspecten bespreekbaar kunnen maken en in balans kunnen brengen.
Waar lopen we tegenaan?
- We moeten een gemeenschappelijke taal en termen ontwikkelen om hierover te praten.
- Hoe voeren we gelijkwaardige, soms ook lastige gesprekken die ruimte geven aan verschillende inzichten en gevoeligheden?
- Wat betekent het in de praktijk om niet alleen voor de kunst, maar ook voor de mens eromheen te zorgen?
- Hoe helpen wij bv musea in de verandering van beheerders naar ‘hosts’; van beschermende regels stellen naar faciliteren?
Wat willen we bereiken?
- Leren van andere projecten in binnen- en buitenland en bekijken wat werkt in Nederland.
- Netwerk opbouwen met praktijkvoorbeelden, bijeenkomsten en webinars.
- Gespreksmethodiek ontwikkelen.
- Werkwijze ontwikkelen die verschillende doelgroepen kunnen gebruiken.
Voor wie?
- Beheerders van hedendaagse kunst, zoals binnen SBMK, en de bredere erfgoedsector, musea, opleidingen en verzamelingen.
- Organisaties en beroepsgroepen die met erfgoed werken.
- Bezoekers, publiek en iedereen die geïnteresseerd is in collecties of kunst.
Reacties
Belangrijk initiatief dat van harte gesteund wordt in de sector!
Interessant onderwerp. Ik weet even niet de omvang van dit project, ik kan me voorstellen dat met wat je nu hebt opgeschreven je al voldoende hebt. Maar uiteindelijk gaat het er ook om wat je met deze informatie doet. Heeft het invloed op beslissingen die je neemt (m.b.t. behoud, functie, gebruik, verbruik, verval, etc.) , en wie neemt die beslissing dan? Zijn dat, zoals nu vaak het geval is, de professionals en/of eigenaren of heeft de gemeenschap ook een stem? Maar misschien is dit te veel voor dit project.
Maar dit moeten we zeker gaan oppakken
Leuk en interessant! Ik kan me voorstellen dat het vooral beslissingen beïnvloed bij de collectiebeheer van musea.
(of doe ik nu een aanname, geldt het ook bij bedrijfs- & privecollecties?)
Namelijk: Is het belangrijker dat het kunstwerk tot in de eeuwigheid bewaard wordt in de staat waarin het is aangekocht (verstopt in het depot)? Of moet het kunstwerk zichtbaar zijn en mag het veranderen/verouderen? (Mag het dan getoond worden in een ruimte met teveel licht, te warm, te koud, etc.?)
En hoe zit het met een performance, interactief - of verhalend kunstwerk die altijd (kritisch) reageert op de wereld/maatschappij of bezoeker eromheen. Is het een vastgelegd tijdsobject? of mag het kunstwerk veranderen?
En inderdaad besluit je dat als collectiebeheerder alleen, met de kunstenaar en/of de 'gebruiker' van het kunstwerk en hoe??
Aangepast op 16 juli
reactie drs. L.H. | Lydia Bogtstra, adviseur kunstzaken LUMC
Ik ben nog niet zo bekend met dit Care thema, zoals jullie het bedoelen.Wij zijn een ziekenhuis met collectie en geen museum. Ik maak met de kunstcie in het ziekenhuis afwegingen die eerder zijn gebaseerd op ‘serieus gezond verstand’ en kosten en ruimtegebruik beheersing dan op allerlei normen.
Wat ik zelf merk is dat conservering(seisen) soms wat extreem overkomt(en). Dat raakt aspecten als:
Ik merk dat bij een generatie groot-geworden met toenemende voorwaarden en mogelijkheden “minder-consumeren” soms echt slikken is. Dit valt mij op in mijn werkveld. Geen idee of jullie hierop doelen?
Tot ziens!
Aangepast op 16 juli
Reactie Bart Rutten, directeur Centraal Museum Utrecht
… vind het echt een heel boeiend project. Zou er wel een keer langer over willen doorpraten.
In hoeverre is er een conflict tussen beheer van het materiële ten opzichte van betekenis? Objecten die gebruikt worden voor een ritueel (tafel van Patricia Kaersenhout bijvoorbeeld) moeten aangeraakt worden volgens de intentie van de kunstenaar. In hoeverre doe je het werk te kort als je daar geen gehoor aan geeft en wat betekent dat voor een bredere context van omgang met stukken met een intentie om getoond te worden?
Interessant om dit onderwerp verder te verkennen. Kunnen bepaalde categorieën objecten (tijdelijk ?) intensiever worden "gebruikt"? Ik denk ook aan het project https://dvons.nl/ dat in verschillende provincies prachtige wandkleden oplevert. Mooi als musea die kunnen beheren, maar tegelijk is de wens dat deze wandkleden op niet-museale locaties getoond kunnen worden (ook buiten bv Keti Koti viering), voor en bij de mensen die ze gemaakt hebben en die er mee verbonden zijn.
Als Stadsmuseum wil Stedelijk Museum Breda steeds meer de verbinding met de stad opzoeken. Naast wat we in het museumgebouw doen, worden de projecten die in de wijken en in samenwerking met het publiek ontstaan steeds belangrijker. We werken daarvoor onder andere samen met hedendaagse kunstenaars, die op participatieve manier te werk gaan. Daarbij is voor ons nog een belangrijke vraag hoe we omgaan met het immaterieel erfgoed (o.a. verhalen, herinneringen en ervaringen die worden opgehaald) en het werk (vaak in samenwerking met het publiek gemaakt) wat uit deze projecten voortkomt. Dat gaat aan de ene kant over hoe je bepaalt wat relevant is om te bewaren, wie dat bepaalt (zoals Maarten van Bommel hierboven ook al schrijft), hoe je dat het beste kan doen en kan ontsluiten (dan specifiek rondom het immaterieel erfgoed), maar ook de vraag of dat voor de eeuwigheid moet zijn.
Heel waardevol als dit project kan bijdragen om dit soort vragen te onderzoeken en via casestudies die bij verschillende instellingen spelen te belichten voor een breed publiek.