Donderslag bij heldere hemel: de wet is performatief

Reacties

• • Koert Salomons
  • 1740733390

  Aangepast op 28 februari

  Beste Jobbe,

  We hadden over jouw bericht al eerder een discussie, maar even outside the box gedacht, denk ik dat 5.1 Erfgoedwet een opening biedt voor burgerparticipatie. Het gaat dan om de 'ontdekkingsfase' of 'erfgoedvormingsfase' (is dat al een Faro-woord?). Hoe dan ook, mijn redenering is als volgt:

  5.1 lid 1 Ew luidt:

  Het is verboden zonder certificaat daartoe handelingen te verrichten met betrekking tot het opsporen, onderzoeken of verwerven van cultureel erfgoed of onderdelen daarvan, waardoor verstoring van de bodem, of verstoring of gehele of gedeeltelijke verplaatsing of verwijdering van een archeologisch monument of cultureel erfgoed onder water optreedt.

  Oftewel een opgravingsverbod voor cultureel erfgoed of onderdelen daarvan.

  De kern – en naar mijn mening ook het uitgangspunt van de wet – ligt in de betekenis van cultureel erfgoed, zoals de wetgever die interpreteert:

  cultureel erfgoed: uit het verleden geërfde materiële en immateriële bronnen, in de loop van de tijd tot stand gebracht door de mens of ontstaan uit de wisselwerking tussen mens en omgeving, die mensen, onafhankelijk van het bezit ervan, identificeren als een weerspiegeling en uitdrukking van zich voortdurend ontwikkelende waarden, overtuigingen, kennis en tradities, en die aan hen en toekomstige generaties een referentiekader bieden;

  Ik heb 'en' benadrukt. De definitie kan in twee delen worden opgesplitst: het gedeelte voor 'en' en het gedeelte erna. Laten we voor het gemak het eerste deel 'archeologische resten' noemen en het tweede deel 'erfgoedvorming'.

  Daarnaast is het begrip cumulatief: beide delen moeten aanwezig zijn om te voldoen aan de definitie van cultureel erfgoed. Ontbreekt een van de twee, dan is er geen sprake van cultureel erfgoed en geldt het opgravingsverbod niet.

  Cultureel erfgoed kan pas 'ontstaan' uit archeologische resten indien die door mensen als zodanig worden erkend en gewaardeerd. Vooral het laatste deel biedt m.i. ruimte voor burgers om mee te beslissen wat hiervoor in aanmerking komt. Echter, zodra cultureel erfgoed vastgesteld is, zal men dit niet meer mogen verstoren en dient dit opgegraven te worden onder certificaat. Dat lijkt mij prima?

  Anders gesteld: zelfs als er archeologische resten worden aangetroffen, betekent dit niet automatisch dat deze niet mogen worden opgegraven. Dat verbod geldt pas nadat de 'erfgoedvorming' heeft plaatsgevonden – wanneer de resten als cultureel erfgoed worden erkend. Nu wordt dat gedaan door professionals. Daar heb ik overigens helemaal geen problemen mee, maar volgens mij wringt daar juist de schoen met Faro.

  Hoe kan je daar vorm aan geven? Bijvoorbeeld door in het gemeentelijk beleid expliciet ruimte te creëren voor deze 'erfgoedvormingsfase'.