Unesco-advies 'On(ver)vangbaar' pleit voor de kracht van the culture

De Nederlandse Unesco Commissie heeft op vrijdag 17 november het advies 'On(ver)vangbaar. De innovatieve kracht van the culture' overhandigd aan demissionair staatssecretaris Gunay Uslu. Het advies roept op om beleid te maken dat recht doet aan de diversiteit en rijkdom van cultuuruitingen in Nederland. In het advies staat het culturele ecosysteem the culture centraal, dat het middelpunt vormt van de culturele leefwereld van grote groepen jongeren, makers en communities.

The culture, ook wel migrantencultuur of diasporische stadscultuur genoemd, wordt nog altijd onvoldoende erkend, gewaardeerd en ondersteund door het cultuurbeleid in ons land, en door de daarvoor verantwoordelijke instanties en instellingen, aldus Unesco. De mensen die the culture vormen, bezitten een enorm creatief kapitaal dat we niet langer kunnen blijven negeren. Bovendien is hun innovatieve kracht onmisbaar bij het vormgeven van de stad van de toekomst en bij het aanpakken van de grote maatschappelijke opgaven waar we voor staan.

Samenleving centraal
In de huidige ordening van het Nederlandse cultuurbestel staan de instellingen centraal. Zij krijgen geld op voorwaarde dat ze voldoen aan beleidscriteria, zoals excellentie, inclusie en diversiteit. In dit advies concludeert de Nederlandse Unesco Commissie dat dit systeem niet langer houdbaar is, omdat fundamentele en grote culturele stromingen van deze tijd, zoals the culture, niet alleen door instellingen worden gevormd, maar ook door dragende gemeenschappen en individuen. Dit sluit nauw aan bij het Verdrag van Faro dat de mens en de samenleving centraal stelt en hún relatie met erfgoed.

Conclusies
De Unesco Commissie concludeert in haar advies dat:

• Bepaalde vormen van culturele expressie en creativiteit worden gemarginaliseerd of genegeerd
  Dit uit zich in beperkte financieringsmogelijkheden, beperkte toegang tot culturele instellingen en distributiekanalen, en beperkte exposure. Als gevolg hiervan investeert een deel van de makers en communities noodgedwongen vanuit eigen middelen. Dit leidt tot ongelijkheid.
• Beperkte institutionele betrokkenheid
  Door een gebrek aan representatie binnen traditionele culturele instellingen, programma’s en fondsen worden biculturele jongeren onvoldoende bereikt. Voor organisaties en dragende gemeenschappen waarin representatie vanzelfsprekend is, is het moeilijk om tot het systeem toe te treden (als zij dit willen). Het gevolg is dat er parallelle systemen bestaan met aan de ene kant door de overheid gefinancierde instellingen en aan de andere kant dragende gemeenschappen.
• Groot potentieel blijft onbenut
  Veel makers en communities uit the culture hebben de kracht om sociale kwesties aan te kaarten, een stem te geven aan gemarginaliseerde gemeenschappen en verandering teweeg te brengen. The culture kenmerkt zich door een sterk vermogen tot verbeelding en naar het zoeken van manieren om dingen mogelijk te maken, ondanks de beperkte middelen en kansen. Dit leidt tot innovatie en een nieuwe kijk op onze omgeving en samenleving. Doordat the culture onvoldoende wordt gezien en op waarde geschat, blijven belangrijke boodschappen en perspectieven ongehoord en urgente maatschappelijke problemen onderbelicht en onopgelost.

De Commissie doet in haar advies diverse aanbevelingen om ruimte te creëren voor initiatieven van, voor en door the culture. Dit advies is ook relevant voor de Faro-werkpraktijk, onder meer omdat het de ogen opent voor andere erfgoedopvattingen en nieuwe erfgoedpraktijken. Een van de initiatieven die zijn ingediend voor de Faro-regeling is overigens afkomstig van representanten van the culture.

Zie voor meer informatie de website van Unesco Nederland. Of download het advies (8,2 MB).