Wankele Sokkels. Omstreden Monumenten in de Openbare Ruimte

Standbeelden, borstbeelden, gedenkstenen en andere monumenten in de openbare ruimte: vaak lopen we er onbekommerd langs, soms bieden ze troost of bewonderen we ze, maar soms ook vormen ze letterlijk stenen des aanstoots die nog maar moeten bewijzen of ze hun plek in de openbare ruimte nog verdienen. Op maandag 23 oktober presenteerde de KNAW (Koninklijke Nederlandse Academie voor Wetenschappen) een rapport met de titel Wankele Sokkels. Omstreden Monumenten in de Openbare Ruimte. Het rapport onderzoekt wat monumenten omstreden maakt en hoe je er een evenwichtig gesprek over kan voeren, want dat is het oogmerk van het onderzoek: hoe kunnen we de omgang met omstreden monumenten beter laten verlopen dan nu vaak gebeurt? Vijf aanbevelingen heeft de KNAW: houd rekening met de geschiedenis van het monument - hoe is er in de loop van de tijd over gedacht; let op de verborgen betekenissen in de vormgeving en de beeldtaal; voer als bestuurder gesprekken met alle betrokken partijen; ontwikkel als gemeente een beleidsvisie op je standbeelden; en zorg voor een landelijk register. Voor de RCE ziet de commissie een rol bij het opzetten van een Expertiseteam Publieke Monumenten in samenwerking met de VNG en met UNESCO Nederland dat als platform door beleidsmakers en burgers geraadpleegd kan worden.

Die laatste aanbeveling sluit goed aan bij een onderzoek dat we in het kader van het programma Faro uitvoerden. Uit een reeks interviews die we organiseerden namelijk, bleek dat betrokkenen vooral behoefte hadden aan een loket, een platform, een ontmoetingsplek, in ieder geval een vorm van laagdrempelig contact, dat kan helpen bij vragen rond omstreden erfgoed. Die wens is dan ook opgenomen in de Faro Uitvoeringsagenda. Het ministerie van OCW, waar de RCE onder valt, komt nog met een reactie op de aanbeveling.