Help je mee? Wat is er nodig om onderstaande ambities waar te maken?

Oral history bevindt zich op het snijvlak tussen geschiedschrijving en erfgoed. Het is ontwikkeld als een democratische methode van geschiedschrijving. Met de democratisering van cultureel erfgoed wordt oral history ook meer en meer ingezet in het erfgoedveld. Dit heeft de volgende achtergronden:

• Er is steeds meer aandacht voor ‘de gewone mens’. De samenleving vraagt hier om;
• Er is erkenning van andere dan schriftelijke bronnen;
• En er is het besef dat huidige collecties blinde vlekken hebben die aangevuld kunnen worden met verhalen en getuigenissen.

In navolging van veel andere landen waar kenniscentra voor oral history bestaan, werd januari jl. het Nederlandse Knooppunt Oral History ‘Sprekende Geschiedenis’ gelanceerd. Dit Knooppunt kent een netwerk van ruim 50 partners waaronder musea, archieven en maatschappelijke initiatieven en een levendige community. Sprekende Geschiedenis zit in een opbouwfase. Die fase duurt 3 jaar. In die tijd wordt het Knooppunt verder ontwikkeld, verduurzaamd en uiteindelijk ondergebracht bij een geschikt, landelijk instituut. De ambities zoals we die hier voor de Faro uitvoeringsagenda formuleren, vallen deels samen met de doelen die Sprekende Geschiedenis zich heeft gesteld en zijn ook samen met hen geformuleerd.

De drie onderstaande ambities komen met regelmaat terug in gesprekken over Faro en oral history (zie ook het artikel Verkenning).

Ambitie 1: Met het inzetten van oral history wordt actief bijgedragen aan een grotere inclusiviteit en diversiteit van de erfgoedsector

Oral history als geschiedschrijving van onderop, met aandacht voor ‘de (levens)verhalen van de gewone mens’ in al zijn diversiteit. Het sluit op meerdere punten naadloos aan bij het verdrag van Faro. Oral history geeft door middel van open interviews, iedereen de mogelijkheid bij te dragen aan erfgoed en dit van betekenis te voorzien. Oral history laat andere stemmen horen en is een aanvulling op klassieke bronnen zoals geschreven archieven. Het zet, net als het verdrag van Faro, de mens centraal.

Oral history kan gezien worden als aanjager van de Faro praktijk. Een belangrijke meerwaarde van oral history is dat het actief bijdraagt aan een grotere inclusiviteit en diversiteit van de erfgoedsector. Met een verdere verspreiding van de oral history werkwijze, de erkenning van oral history collecties, en het betrekken van gemeenschappen bij publiekspresentaties komt deze ambitie dichterbij.

Ambitie 2: Een plek creëren voor het delen van kennis en ervaringen, voor het stimuleren en inspireren van oral history initiatieven

Sprekende Geschiedenis wil als Knooppunt Oral History een plek zijn waar onder meer erfgoedinstellingen, vrijwilligersorganisaties en wetenschappelijke instellingen terecht kunnen voor het delen van kennis en ervaringen. Een netwerk dat oral history projecten en onderzoek stimuleert en de presentatie van oral history materiaal met en aan het publiek bevordert. . Sprekende Geschiedenis doet dit onder andere door het verzorgen van trainingen en workshops, het onderhouden van een etalage met lopende projecten en het ontwikkelen van een reizende werkplaats.

Met de lancering van Sprekende Geschiedenis is deze plek er, of in ieder geval in opbouw. Maar om te verduurzamen heeft het Knooppunt een steviger fundament nodig. Zowel in financiering als onderdak bij een bestaande instelling.

Ambitie 3: Het verbeteren van mogelijkheden om oral history collecties te borgen en deze vindbaar en toegankelijk maken

Oral history interviews vormen erfgoed op zichzelf, als ze zijn vastgelegd en bewaard worden als collectie. Een oral history collectie is een verzameling van minimaal 5 oral history interviews op één bepaald thema die volgens de normen van de methode zijn gemaakt en vastgelegd (dat betekent dat de oral history manier van interviewen is gebruikt en de interviews zijn opgenomen, getranscribeerd, gedocumenteerd en toegankelijk gemaakt). Deze collecties vormen een verrijking op huidige collecties, omdat andere stemmen aan bod komen en ze gaten in de huidige kennis en archieven vullen. De grote uitdagingen met betrekking tot oral history collecties liggen op het vlak van:

• Het onderbrengen van oral history collecties bij archiefinstellingen. Het valt vaak niet onder de zorgtaak van archiefinstellingen en/of er is gebrek aan budget en menskracht;
• Het creëren van overzicht in de grote hoeveelheid (verborgen) oral history collecties. Dit vraagt om inventarisatie van bestaande collecties (onder andere bij archiefinstellingen en musea maar ook op andere locaties);
• Het vindbaar, toegankelijk en doorzoekbaar maken van oral history collecties.

Sprekende Geschiedenis werkt samen met partners en vrijwilligers aan het toegankelijk maken van collecties (o.a. door metadatering), volgt softwareontwikkelingen op het gebied van spraakherkenning en doorzoekbaarheid en ontwikkelt standaards en handleidingen hiervoor. Maar ook op dit punt is er nog heel veel te doen.

Als je wilt reageren op deze ambities klik dan hier.

Zijn er ambities die je mist, schrijf ze dan vooral hieronder.