AFGEROND Verkenningsfase Faro in de archeologie

Archeologie spreekt tot de verbeelding van veel mensen: De spanning van een vondst, het contact met het verleden dankzij een scherf van duizenden jaren oud in je hand. Toch is de archeologie behoorlijk afgeschermd van de samenleving. Het is een wereld apart. Het Verdrag van Faro daagt archeologen uit om de samenleving als erfgenaam centraal te stellen. Wat gebeurt er al en wat kan er nog (beter of meer)? En hoe? Het gaat immers ook om kwetsbaar erfgoed en gedegen onderzoek. Daarover gaat het gesprek. Wat is hierover al gezegd?

Verkennend onderzoek
Het gesprek begon met een verkennend onderzoek door Heleen van Londen (UvA), Monique van den Dries (Leiden Universiteit) en Stella Landskroon (Landskroon Archeologie). In 2021 publiceerden zij het rapport Over lokalisme, liefdewerk en lonkend perspectief. Verkenning naar participatie en burgerinitiatief . Naast nog talloze andere gesprekken zijn Faro-initiatieven ondersteund als proeftuin om van te leren. Ook zijn een drietal recepten opgetekend voor participatieprojecten in de archeologie als start van een receptenboek.

Debat
Op het Archeologieplatform van de RCE op 20 januari jl zijn de eerste bevindingen en ervaringen gedeeld met een grote groep archeologen en vrijwilligers en bediscussieerd door een panel. Begin februari is het gesprek over Faro in de archeologie opgetekend in een Tussentijds reisverslag op weg naar Faro en besproken in het Groot Reuvensoverleg.

Raad voor Cultuur
Parallel aan het gesprek over Faro bracht De Raad van Cultuur een advies uit over de evaluatie van de Erfgoedwet: Archeologie bij de tijd; aanbevelingen voor aanpassingen. De raad noemt publieksbereik en -participatie het fundament van het ‘bestel’, en vindt dat het belang hiervan onvoldoende wordt onderkend. Archeologie is een middel om de eigen leefomgeving en de wereld als geheel beter te begrijpen. De raad ziet in het Verdrag van Faro een goede aanleiding om meer mensen te betrekken bij archeologie.

Na al deze verkennende bewegingen is het tijd om een ambitie neer te zetten en verder te praten over het hoe. In de notitie voor het Groot Reuvensoverleg en in het advies van de Raad voor Cultuur zijn ideeën geopperd hoe publieksbereik en participatie een serieus onderdeel kunnen worden van archeologisch onderzoek. Daar gaan we nu mee aan de slag.