Zes miljoen Nederlanders zetten zich in hun vrije tijd in voor cultureel erfgoed

Nederlanders zijn zeer geïnteresseerd in cultureel erfgoed. Bijna 90% van de bevolking van 12 jaar en ouder bezoekt, doet aan, of bekijkt of leest over cultureel erfgoed. En 38% zet zich in de vrije tijd echt actief in voor materieel en immaterieel erfgoed – dat zijn grofweg zes miljoen Nederlanders.

Het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland (KIEN) en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) en hebben onderzoek gedaan naar erfgoedbeoefening: wie zetten zich actief in voor erfgoed, wat doen ze en waarom doen ze dat?

Minister Bruins (Cultuur): 'Erfgoed is meer dan een woord. Erfgoed is overal om ons heen, het verbindt ons en bepaalt voor een groot deel onze gemeenschappelijke identiteit. Daarom ben ik zo blij dat zoveel Nederlanders geïnteresseerd zijn in erfgoed en zich in hun vrije tijd zelfs actief inzetten voor het behoud ervan. De molen vlakbij je huis, de historische panden aan het dorpsplein of de tradities in je omgeving. Allemaal zaken die ons vormen en onze erfenis zijn aan komende generaties.'

Activiteiten
Nederlanders zijn in hun vrije tijd vooral actief bezig met onderzoek doen, het organiseren van activiteiten en bijeenkomsten en met het onderhouden of opknappen van cultureel erfgoed. Ruim 40% van alle actieve erfgoedbeoefenaars is verbonden aan een vereniging of andere, informele groep, of aan een online community.

Mensen doen bijvoorbeeld onderzoek naar de geschiedenis van historische panden in hun woonplaats of naar de migratiegeschiedenis van hun Hindostaanse familie. Of ze werken mee aan de organisatie van een toneelvoorstelling in streektaal, een oogstfeest of een lokaal historisch festival. Anderen werken aan het behoud van een oud zeilvrachtschip of maken kostuums voor carnaval.

Vrijwilligers aan het werk bij de Tuut in Appeltern (gemaakt door Jurjen Poeles).

Wie zijn actief en waarom
We zien in het onderzoek dat meer jongeren dan senioren zich in hun vrije tijd actief inzetten voor cultureel erfgoed. Mensen met een beperking of chronische aandoening zijn in gelijke mate actief als mensen zonder beperking. Als we kijken naar spreiding zie we dat het percentage actieve erfgoedbeoefenaars iets hoger is buiten de sterk stedelijk gebieden.

De zes miljoen actieve Nederlanders zetten zich in hun vrije tijd in voor erfgoed omdat het met name plezier en ontspanning geeft, en omdat ze meer over het verleden willen leren. Daarnaast geven ze aan dat ze mee willen helpen om cultureel erfgoed te behouden. Gebrek aan tijd is de meest genoemde belemmering om zich echt actief bezig te houden met cultureel erfgoed.

Over het onderzoek
Het KIEN en de RCE hebben voor het eerst sinds 10 jaar weer verdiepend onderzoek gedaan naar erfgoedbeoefening in Nederland. Hiervoor is een vragenlijst ontwikkeld die is uitgezet via een steekproef onder het panel van onderzoeksbureau Ipsos I&O. In totaal werkten 5.050 Nederlanders van 12 jaar of ouder mee aan dit onderzoek.

De eerste resultaten van dit onderzoek zijn nu te raadplegen via de Erfgoedmonitor van de RCE. Begin 2025 zal een meer uitgebreide rapportage van het onderzoek verschijnen. Naar erfgoedbeoefening in Caribisch Nederland wordt apart onderzoek gedaan.

Wil jij je ook inzetten voor cultureel erfgoed? Kijk dan eens op de vacaturebank van erfgoedvrijwilliger.nl.