OPROEP: De commissie zoekt een gemeente om de resultaten van het onderzoek in een pilot toe te passen.

‘Financiële gelijkheid is de basis van een rechtvaardige en bloeiende cultuur- en erfgoedsector. Dit bevordert een gezonde en inclusieve sector, waarin iedereen gelijke mogelijkheden heeft om zijn, haar of hen potentieel te vervullen.’
Martin van Engel (Nederlandse Unesco Commissie)
Foto: Erik Mclean/Unsplash

Aanleiding

Eind 2023 publiceerde de Nederlandse Unesco Commissie het beleidsadvies "On(ver)vangbaar. De innovatieve kracht van the culture", waarin wordt opgeroepen tot beleid dat de diversiteit en rijkdom van cultuuruitingen in Nederland recht doet. De Commissie concludeert in het advies dat het huidige Nederlandse cultuurbestel, dat instellingen centraal stelt, niet langer houdbaar is. Hedendaagse culturele stromingen worden namelijk ook gevormd door (erfgoed)gemeenschappen en individuen. De Commissie signaleert daarnaast een kloof tussen de zogenaamde ‘systeemwereld’ en de realiteit en leefwereld van gemeenschappen.

Wederkerige samenwerking op basis van vertrouwen

De Unesco Commissie is door diverse partijen benaderd om te helpen bij het overbruggen van de kloof tussen systeem- en leefwerelden. Dit leidt tot een aantal fundamentele vragen, waaronder: Hoe faciliteren we gemeenschappen op een voor hen passende manier? Hoe werken we aan wederzijds vertrouwen? Wat zijn voorwaarden voor wederkerige samenwerking? En hoe blijven we duurzaam met elkaar in contact? De Unesco Commissie wil deze vragen beantwoorden door goede voorbeelden te verzamelen, toegankelijk te maken en te verspreiden. We richten ons daarbij primair op alternatieve en passende financieringsvormen, omdat financiële gelijkheid de basis vormt voor een rechtvaardige en inclusieve sector. Daarnaast is het een van de krachtigste overheidsinstrumenten.

Projectvoorstel

Ons project sluit aan bij het thema 'Financiering erfgoedinitiatieven' onder het Faro-programma. Het project richt zich op het onderzoeken en documenteren van alternatieve financieringsmethoden voor erfgoedgemeenschappen, waarbij wederkerigheid en vertrouwen de basis vormen. Ons doel is om met deze voorbeelden te inspireren en concrete handvatten te bieden om de erfgoedsector uiteindelijk duurzamer en inclusiever te maken.

Doelstellingen

• Onderzoek naar en identificatie van alternatieve financieringsmethoden wereldwijd en het verzamelen van casestudies en voorbeelden van alternatieve financieringsmethoden in samenwerking met gemeenschappen.
• Documentatie en evaluatie van opgehaalde financieringsmodellen door middel van inspraaksessies en toetsing daarvan bij erfgoedgemeenschappen.
• Publicatie en verspreiding van een gids met good practices en aanbevelingen.
• Een pilot met een Nederlandse gemeente waarin (een aantal van) de opgehaalde methoden worden getoetst.

Wij vinden het belangrijk om binnen dit project niet enkel het systeem te faciliteren en op die manier te reproduceren. Daarom stellen we de samenwerking met en de behoefte van de betrokken communities centraal.

Activiteiten

• Voorbereiding: samenstellen van projectteam bestaande uit community leaders, beoefenaars en financieel experts, onderzoek naar financieringsmethoden en kick-off bijeenkomst.
• Onderzoek en identificatie: brede inventarisatie, interviews en workshops.
• Participatief verzamelen van casestudies: online en offline workshops, gebruik van participatieve methoden.
• Documentatie en evaluatie: verzamelen van data, evalueren van resultaten, feedbacksessies.
• Publicatie en verspreiding: gids opstellen, publiceren en breed promoten via (erfgoed)netwerken en sociale media.
• Pilot met een Nederlandse gemeente.

Verwachte impact

• Eerlijkere en inclusievere erfgoedsector
• Versterkte gemeenschappen
• Inzicht in innovatieve financieringsmodellen
• Kennisdeling
• Duurzame erfgoedzorg

Relevantie voor de brede erfgoedsector

Dit project is relevant voor de bredere erfgoedsector, omdat het zich richt op het creëren van een inclusieve en duurzame financieringsstructuur. Het project onderzoekt niet alleen financieringsmogelijkheden, maar ook de onderliggende principes van wederkerige samenwerking en vertrouwen. Deze principes zijn essentieel voor het bouwen van een veerkrachtige en betrokken erfgoedgemeenschap. Door goede voorbeelden en alternatieve methoden te delen, biedt het project een model voor erfgoedinitiatieven en gemeenschappen breder dan the culture alleen (denk bijvoorbeeld aan inheemse-, queer- en Roma en Sinti- erfgoedgemeenschappen) om op voort te bouwen.

Oproep

Wij zijn op zoek naar een gemeente die, op basis van ons onderzoek, een pilotproject wil starten met de uitkomsten. We nodigen geïnteresseerde gemeenten uit om met ons samen te werken en een voortrekkersrol te spelen in het implementeren van innovatieve en inclusieve financieringsmethoden voor erfgoedprojecten.