Aftrap in Havelte: biografie van culturele ecosystemen

Langzamerhand gaan de projecten van start die uit de ‘Faro’ financieringsronde van vorig jaar geld hebben gekregen. Op 27 mei was ik bij de eerste publieksavond van het ambitieuze onderzoek ´Biografie van culturele ecosystemen´ in het mooie Havelte. En als het om ontmoeting en erfgoedparticipatie gaat, wat is dan een betere plek dan café ´t Knooppunt aan de Dorpsstraat?

Nadat erfgoedambtenaar van de gemeente Westerveld Bernard Stikfort iedereen voorstelde trapte verantwoordelijk wethouder Alfred Schoenmaker de bijeenkomst af. Hij is zich ervan bewust in de traditie te staan van een gemeente die erfgoed een prominente rol in haar beleid geeft. De gemeente Westerveld heeft een erfgoedvisie – met veel aandacht voor het Verdrag van Faro – als aanvulling op de omgevingsvisie. Hier speelt erfgoed dus een belangrijke rol bij alle veranderingen rond de Omgevingswet.

Vervolgens gaven Elyze Storms-Smeets en Gerard Rooijakkers uitleg over het project. Het kijkt naar erfgoed op drie schaalniveaus: het dorp Havelte, landgoed Oldengaerde en het Shakespeare theater. Per casus zal een masterstudent onderzoek doen naar de betrokkenheid van de gemeenschap bij dat erfgoed. De mens staat centraal, in de geest van ‘Faro’. Het gaat om ‘de dragende gemeenschap’ en dit is ook de analogie met een ecosysteem in de natuur. Hoe robuuster (divers, meerstemmig, veerkrachtig, adaptief) het culturele ecosysteem, des te beter wordt het verleden doorgegeven aan de toekomst. De basis van erfgoedzorg is het belangrijkst, niet de top. Tijdens de avond gaven de Westervelders vast aan waar zij fier op waren. Eerlijk gezegd een beetje gestuurd door Gerard Rooijakkers waren dat niet (alleen) de bovengenoemde parels, maar ook zaken als noaberschap, schoon water, groen, gemoedelijkheid etc.

Dan kom je zo terecht bij de termen systeem- en leefwereld, die in onderzoeken naar burgerparticipatie al heel lang worden gebruikt. Ook bij erfgoedparticipatie zijn ze nuttig, Bij erfgoedzorg - traditioneel het domein van de systeemwereld – zou je kunnen zeggen dat onder invloed van het Verdrag van Faro de leefwereld zijn plaats opeist. Noem het recht op erfgoed. Dit project zal de wederkerigheid tussen die twee werelden methodologisch uitwerken en breed gaan delen, academisch, maar vooral natuurlijk voor de erfgoed-dragende gemeenschap.