SCP-onderzoek: toename in cultuurdeelname grootste effect op welbevinden

"Als mensen lezen hoe gelukkig ik hier ben, willen ze dit misschien ook wel gaan doen." Dit zegt Jon Stuart (75) in Plus magazine van maart 2024. Jon is actief als vrijwilliger op forteiland Pampus. Op oude foto’s van het eiland was duidelijk een moestuin te zien en Jon besloot die weer op te gaan zetten. "Door het werk in de moestuin voel ik me nooit eenzaam. Er zijn altijd mensen op Pampus, bovendien houdt het me fit."

Cultureel actief zijn blijkt voor ouderen duidelijk bij te dragen aan persoonlijke ontplooiing en sociale cohesie. Het Sociaal en Cultureel Planbureau heeft onderzoek gedaan naar de relaties tussen welbevinden (voelen), participatie (doen) en hulpbronnen (hebben) bij de verouderende bevolking. De bevindingen zijn verwerkt in een model waarmee beleidsmakers een inschatting kunnen maken van de effecten van hun beleidsmaatregelen. Wij delen alvast graag een belangrijke uitkomst van het onderzoek die dus nu in het beleidsmodel is opgenomen:

• "Een toename in cultuurdeelname heeft het grootste effect op welbevinden, (...)" (pagina 34)

Beschermend effect
Welbevinden laat zich omschrijven als tevredenheid, leefplezier en het hebben van betekenisvolle contacten. Cultuurdeelname blijkt in de derde levensfase - dit is vanaf pensionering - een beschermend effect te hebben op het welbevinden in het leven van mensen. Bij intensivering van cultuurdeelname blijkt ook het welbevinden duidelijk toe te nemen. Bij sporten ligt dat anders: sporten heeft weliswaar ook een positief effect op het welbevinden, maar meer aan sport doen versterkt dit effect niet.

Cultuurdeelname omvat in deze studie deelname aan culturele activiteiten en contacten met andere mensen met als doel persoonlijke ontwikkeling en zingeving. Het gaat hierbij onder andere om museum- en theaterbezoek, verenigingsactiviteiten, hobby’s en cursussen.

Model
Het SCP heeft op basis van langlopende panel-data van ruim 5.000 individuele levenslopen een model gemaakt dat de effecten van veranderingen in culturele, sport- en sociale participatie en in de beschikbaarheid van hulpbronnen op het welbevinden van gepensioneerden in beeld brengt. Het vernieuwende is dat het model zicht geeft op (causale) effecten van beleidsvoornemens.

Klik hier voor het volledige rapport.