Ambities rond dit thema in de Uitvoeringsagenda Faro

In de Uitvoeringsagenda Faro deel I is opgetekend hoe het erfgoedveld de komende jaren invulling wil geven aan het Verdrag van Faro. Ook het thema 'Erfgoed als hulpbron en partner in het sociale domein' is opgenomen in de agenda als een belangrijke richting om de komende jaren verder te verkennen en concreet handen en voeten te geven.

Een van de aannames voor dit thema is dat erfgoedparticipatie (deelname aan/betrokkenheid bij erfgoed) bijdraagt aan het welzijn van deelnemers en gemeenschappen. Zinvol bezig zijn, erkenning krijgen voor je bijdrage of voor jouw cultuur of identiteit draagt bij aan de kwaliteit van leven. Andere mensen ontmoeten, je verbonden weten of begrip krijgen voor elkaars cultuur draagt bij aan sociale cohesie. En ook materieel zijn er effecten mogelijk, zoals werk en inkomen of duurzaam beheer.

De inzet van erfgoed voor sociale doeleinden roept enthousiasme maar ook vragen op. Over de verhouding tot beschermingsdoelstellingen, de effecten, de financiering, etc. Dat vraagt om gesprek, het opbouwen van relaties en netwerken. Om ideeën, doen, leren en nog meer gesprek.

SDG’s als hulpmiddel om het gesprek te voeren
De Sustainable Development Goals (SDG’s) van UNESCO kunnen als leidraad voor dit gesprek dienen: hoe kan erfgoed bijdragen aan elk van deze doelstellingen, variërend van het verminderen van armoede tot oplossingen voor klimaatverandering? Daarnaast kunnen de SDG’s binnen erfgoedinitiatieven of (wereld)erfgoedlocaties worden gebruikt om te sturen op maatschappelijke relevantie. (zie ook andere informatie op deze pagina)

Relatie sociaal domein aanhalen
Eerdere ervaringen met het ruimtelijke domein hebben laten zien dat het zinvol kan zijn om eerst te focussen op een beperkt aantal thema’s en de relatie van daaruit verder uit te bouwen. Voor het sociale domein zou dit bijvoorbeeld kunnen gaan om de wijkaanpak en sociale cohesie, welzijn op recept (ptss, reminiscentie, mentale veerkracht) en werkervaring voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Erfgoed kan daarbij leren van de cultuurcoaches die lokaal actief zijn en de ervaringen van het programma Cultuurparticipatie.

Sociale waarde van erfgoed
Om de sociale waarde van erfgoedparticipatie beter te benutten en erfgoed te positioneren in het sociale domein is het belangrijk om deze welzijnseffecten beter te benoemen, onderbouwen en zichtbaar te maken. “Erfgoed geeft welzijn”, moet straks net zo gemakkelijk in het gehoor liggen als “Sporten is gezond”.

De komende jaren is er ruimte om het gesprek te voeren en initiatieven te ontplooien om ‘erfgoed als hulpmiddel in het sociale domein’ een praktische invulling te geven. Initiatieven die helpen ‘erfgoedzorg’, met de sociale connotatie, naar de praktijk te brengen. (zie ook 'Faro-initiatieven gezocht’ op deze pagina).