Democratisering informatie: vrijwilligers werken aan digitaal erfgoed
- 7 apr
- Michiel Schoenmakers
- ·
- Aangepast 12 jun
- 4
- 388
Initiatiefnemers:
- Stichting Stolpersteine Zutphen: projectcoördinatie en samenwerking met lokale erfgoedorganisaties
- Cooperative Knowledge: architect van LOD-gedreven websites, inclusief stolpersteinezutphen.nl
- Erfgoedcentrum Zutphen: ondersteuning bij het verrijken van collectiedata, ondanks beperkingen in IT-capaciteit
Thema: Digitalisering
75 jaar na de bevrijding komt nog altijd nieuwe informatie beschikbaar over de Tweede Wereldoorlog. Soms in de vorm van zoldervondsten (foto, film, dagboeken), maar steeds vaker als gevolg van het digitaliseren van archieven. De razendsnelle ontwikkeling van digitale technieken maakt het mogelijk om oude archieven snel en efficiënt te doorzoeken en verbanden te ontdekken die voorheen niet zichtbaar waren.
De Stichting Stolpersteine Zutphen brengt de verhalen van de Zutphense oorlogsslachtoffers, verzetsstrijders en bevrijders in kaart. Het Joods archief, in beheer van het Regionaal Archief Zutphen, bevat enorm veel materiaal: verhalen, familielijnen, foto's, beroepen, historische panden en meer. Wij koppelen deze gegevens aan hedendaagse locaties om ze toegankelijk en inzichtelijk maken. Ook kunnen we familielijnen visualiseren met bijbehorende beroepen of de rijke vooroorlogse clustering van Joodse beroepen in Zutphen zichtbaar maken. Zo kunnen bezoekers een virtuele reis maken door vooroorlogs Joods Zutphen.
Het ontsluiten van dergelijke digitale registers is grotendeels in handen van enthousiaste vrijwilligers en onderzoekers. Vrijwilligers hebben de tijd en motivatie om de registers handmatig na te trekken, te schonen en te verrijken met lokale kennis, privé-fotocollecties en dagboeken, buurtonderzoek, interviews.
Voorstel
De Stichting Stolpersteine Zutphen heeft een belangrijke stap gezet richting data-uitwisseling door sinds 2014 al haar data te annoteren met FOAF en Schema.org registers en beschikbaar te stellen als Linked Open Data (LOD). Data-uitwisseling met Oorlogsbronnen.nl vindt al plaats, waarbij de schema-instellingen van Oorlogsbronnen aan ons model zijn toegevoegd.
Wij stellen onze kennis en technieken graag beschikbaar aan andere organisaties die zich bezighouden met historisch onderzoek en publicatie. We willen ons bestaande model verder professionaliseren en als Open Source Software-model aanbieden, vergezeld van praktische cursussen over dataverzameling, -opschoning, -verrijking en -deling.
Met deze aanpak streven we naar een duurzame en innovatieve manier om historisch erfgoed digitaal te ontsluiten en te verbinden met de hedendaagse samenleving.
Oproep tot samenwerking
Stolpersteine Zutphen neemt graag het voortouw bij de voorgestelde ontwikkeling en zoekt nadrukkelijk de samenwerking met andere partijen, met name lokale erfgoedorganisaties. Op zijn minst om schaalvergroting te bereiken. Maar we zien meer voordelen aan samenwerking:
- We zien dat ons werk in grote mate overeenkomt met andere erfgoedorganisaties. In heel veel gevallen gaat het immers om het bijeenbrengen van verhalen en illustraties, gekoppeld aan personen en/of locaties en/of tijdslijnen. Graag toetsen we de wensen van informele erfgoedorganisaties en passen we gezamenlijk het systeem daarop aan. Ons systeem is zeer flexibel en het toevoegen van nieuwe inhoudstypen is altijd mogelijk;
- Op basis van kennisuitwisseling met enkele bevriende erfgoedorganisaties, denken we te weten welke uitdagingen organisaties hebben. We zouden dat graag toetsen om te weten welke vragen er spelen, welke ondersteuning organisaties nodig hebben.
Dit prikbord vraagt om een korte introductie. Ben je nieuwsgierig naar de achtergronden, de mogelijkheid en technische details, lees dan de pagina 'Samenwerking' op https://www.stolpersteinezutphen.nl/samenwerking.
Reacties
Reactie op ontvangen vragen over samenwerking
Op 12 juni hebben wij een nieuwsbrief verstuurd aan collega-organisaties die zich bezighouden met Stolpersteine. In deze nieuwsbrief nodigden wij hen uit om kennis te maken met ons aanbod en om vragen, suggesties en opmerkingen met ons te delen.
We waren blij om te merken dat er al snel reacties via e-mail binnenkwamen. Voor de helderheid en om de publieke discussie te ondersteunen, beantwoorden wij deze vragen graag hier.
Zijn wij op de hoogte van andere initiatieven, zoals die van Stichting 18 September of Stolpersteine.eu?
Ja, wij zijn ons bewust van deze en andere initiatieven. Wij geloven dat we elkaar kunnen aanvullen en versterken. Tegelijkertijd merken we dat vragen die wij stellen over onderliggende infrastructuur en gegevensuitwisseling helaas onbeantwoord blijven. Voor ons is dat een belangrijk onderwerp, omdat open en efficiënte samenwerking alleen mogelijk is met transparante en gedeelde afspraken.
Op onze samenwerkingspagina hebben wij onze visie en uitgangspunten verder toegelicht.
Samenvatting van onze aanpak
Bij Stolpersteine Zutphen geloven wij in de kracht van open samenwerking en gedeelde verantwoordelijkheid. Wij werken aan het zichtbaar maken van verhalen die nooit vergeten mogen worden, en doen dat met digitale oplossingen die toegankelijk, herbruikbaar en toekomstbestendig zijn.
Onze werkwijze sluit nadrukkelijk aan bij:
De Principles for Digital Development
De Nationale Strategie Digitaal Erfgoed
De richtlijnen van de Digital Heritage Reference Architecture (DERA)
Deze kaders helpen ons om samen te bouwen aan een duurzaam, verbonden en open erfgoednetwerken.
Belang van digitale erfgoedgemeenschappen
Een mooi en belangrijk initiatief, waarbij ik het belang van de inzet van (lokale) vrijwilligers zeker onderschrijf. Het delen van kennis en ervaringen tussen verschillende vrijwilligersgroepen verdiend meer aandacht om te kunnen blijven ontwikkelen m.b.t. technische en organisatorische mogelijkheden.
Binnen het Limburgse AEZEL-project werken we al tientallen jaren met behulp van honderden vrijwilligers aan het digitaliseren van genealogische, geografische en historische data. Op de website aezel.eu wordt ook aandacht besteed aan Stolpersteine. Via een interactieve kaart zijn op dit moment al de Stolpersteine in de gemeenten Sittard-Geleen en Roermond te vinden, waarbij middels een klik op de kaart meer informatie opgeroepen kan worden over de betreffende personen.
De gehele AEZEL database, website en noodzakelijke software is geheel ontwikkeld door vrijwilligers op basis van het 'open source principe'.
AEZEL is een project van de Stichting Limburg Genealogisch e Geschiedkundig Informatiecentrum (LGGI).
Dank Geert,
AEZEL was me zeker al opgevallen en ik had eerder over de mail contact met Wouter Daemen. Niet zo handig natuurlijk, sorry, want zo komt die correspondentie niet op dit forum.
Een paar technische vragen:
Ik hoor graag,
Groet, Michiel
Dag Michiel,
N.a.v. je vragen heb ik deze even kortgesloten met onze technische mensen. Wat betreft de eerste 2 is de reactie:
Het antwoord op vraag 3 is wat complexer
Met vriendelijke groet,
Geert