Reacties

• • Gerjan Brinksma
  • 1721119991

  Mooi en interessant project. Als jongerennetwerk hebben we graag eens contact over samenwerkingsmogelijkheden! (zie ook onze oproep op het platform)

  
• • Annette Schautt
  • 1721122904

  Hoi Gerjan, Wat leuk. Ben benieuwd te horen hoe jullie het aanvliegen. Goed om samen te kijken wat we van elkaar kunnen leren cq samen kunnen doen. Vrijdag ochtenden zijn in het algemeen bij ons een goed moment. Groet, Annette

  
• • Gerjan Brinksma
  • 1721127786

  Prima plan! Ik mail je even. Groet, Gerjan

  
• • Marc Kocken
  • 1721140597

  Mooi en nuttig project!

  Vanuit de wens tot internationalisering zie ik, als lid van de RvT LREF, een link met de jongerenprogramma's van de Liberation Route Europe Foundation die de afgelopen jaren rond verschillende thema's hebben gedraaid. Ook op dit moment loopt het Active Remembrance Youth Programme (ARYP) dat wordt gefinancierd door de Europese Commissie. Samenwerking met de LREF https://www.lre-foundation.org/our-projects/, biedt een kans voor verdieping, verbreding en versterking.

  
• • Annette Schautt
  • 1721725315

  Hoi Marc,
  Ik neem aan dat je weet dat we met je collega van de Liberation Route in nauw contact staan?! We zien de kansen! Groet, Annette

  
• • Marc Kocken
  • 1721748452

  Hoi Annette,

  Klopt, met Gert-Jan en Wout. Ik miste de LREF bij de partners vandaar mijn reactie.
  Groet, Marc

  
• • Dieuwertje de Nigtere
  • 1727352774

  Waardevolle verkenning om de nieuwe generatie een stem te geven. In Brabant is de organisatie Brabant Herinnert al even onderweg vanuit deze invalshoek, misschien interessant om eens met hen uit te wisselen: Brabant Herinnert | Herinneren is niet vanzelfsprekend

  
• • Peet van de Wiel
  • 1727777284

  Ons bureau voor educatieve communicatie www.Podium.nl heeft ervaring met jongerenparticipatietrajecten en het thema herdenken van de oorlog. We werkten onder andere voor Stichting 4 mei Concert, Stichting Vrouwen van Ravensbruck, Stichting Miep Diesel (educatie oorlogsdagboek) en Kamp Amersfoort. In het Interreg project Worldwar II maakten we voor 4 landen het jongerengedeelte www.sporenww2.nl.

  We kunnen een waardevolle aanvulling zijn in dit samenwerkingsverband.

  
• • Annette Schautt
  • 1727777847

  Ha, Dieuwertje, ik heb onlangs uitgebreid gesproken met Patrick Timmermans van Erfgoed Brabant en Caroline Belt van Brabant Herinnert, want we zien verwandtschap en kansen voor samenwerking. Wordt vervolgd

  
• • Annette Schautt
  • 1727778052

  Hoi Peet, ik zag al je reactie op LinkedIn. Laten we eens uitgebreider praten. Ben benieuwd hoe jullie de jongeren betrekken en eigenaar maken. We kunnen vast veel van elkaar leren!

  
• • Jongeren Community WOll
  • 1728652393

  Wij, de jongeren van Jongeren Community WOll, hebben ontzettend veel geleerd tijdens de hackathon die Stichting Musea en Herinneringscentra 40-45 (SMH) organiseerde in maart 2023. Binnen deze hackaton, waarin de vraag ‘Hoe kunnen we meer jongeren betrekken bij het herinneren en herdenken van de tweede wereldoorlog?’ centraal stond, kwamen veel creatieve en enthousiaste ideeën naar voren. Door goede begeleiding, duidelijke kennisgeving en de informele sfeer voelden alle jongeren zich betrokken. Dank voor de goede begeleiding!

  
• • Annette Schautt
  • 1728654871

  Wat een leuk en lief compliment. Dank jullie wel!

  
• • Evert van Ginkel
  • 1728999759

  Ik moet zeggen dat ik in de post en de bijgevoegde stukken heel veel over het (complexe) proces lees, maar niet zoveel concreets over de onderliggende opgave. Zinnen als `(...) het dominante narratief over de Tweede Wereldoorlog in Nederland is soms problematisch voor jongerenbetrokkenheid' en` jongeren voelen zich vaak niet aangesproken door de huidige herinneringscultuur en missen relevante perspectieven in de verhalen. Ze willen stilstaan bij eigen ervaringen en trauma's en nieuwe impulsen aan de herinnering toevoegen' zeggen me niet heel veel - wat is er `problematisch' en wat zijn `relevante perspectieven' in dit verband? Ik kan dan zelf alleen maar denken aan de problemen die docenten op sommige scholen ondervinden bij het behandelen van de Holocaust: https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2320430-geschiedenisles-over-de-holocaust-op-een-diverse-school-soms-lastige-vragen Gaat het daarover, of is er méér? dat zou ik toch in beide gevallen graag willen weten. De problematiek kan ook niet los worden gezien van het algemene, tamelijk natuurlijke verschijnsel dat hoe langer geleden iets is gebeurd, hoe verder het van een nieuwe generatie af staat qua kennis én beleving. Van de huidige generatie 12-jarigen hebben de grootouders de oorlog al niet (bewust) meegemaakt, of die nu in Nederland woonden, dus langs die weg krijgen de jongeren nauwlijks iets mee. Het geschiedenisonderwijs , de andere voor de hand liggende ingang tot kennis, kampt met zijn eigen problemen: https://www.nationaleonderwijsgids.nl/docenten/nieuws/71100-leerlingen-hebben-historische-kennis-niet-altijd-meer-paraat.html (geen ouwe koek, is van 5 dagen geleden!) Mijn vraag is dus, of de uitgangspunten/problemen/uitdagingen niet wat meer geconcretiseerd kunnen worden alvorens de vele gespreksrondes en terugkoppelingen een aanvang nemen.

  
• • Anton Cruysheer
  • 1729237659

  Afgelopen zomer kwam mijn achternicht met haar zoon bij ons op bezoek vanuit Canada. Haar zoon is de vierde generatie, sinds zijn overgrootmoeder (onlangs overleden op 99-jarige leeftijd), die aansluiting zoekt bij zijn 'roots': de bevrijding van Nederland door de Canadezen. Deze zus van mijn opa ontmoete in 1944 een leuke Canadees en liet huis en haard achter om in Franstalig Canada te wonen. Een keus die veel Nederlandse vrouwen na de bevrijding maakten. Het is interessant te zien dat huidige jongeren uit Canada nog altijd aansluiting zoeken met hun geschiedenis, die gelinkt is aan WO2. Mijn suggestie is daarom om niet alleen oog te hebben voor Nederlandse jongeren, maar ook uit het buitenland - bijv. uit Canada.

  

  Anton Cruysheer heeft een nieuw document toegevoegd

  1.jpeg (JPEG, 230 KB)

  • 1729237583

  

  Anton Cruysheer heeft een nieuw document toegevoegd

  2.jpeg (JPEG, 420 KB)

  • 1729237585

  

  Anton Cruysheer heeft een nieuw document toegevoegd

  3.jpeg (JPEG, 430 KB)

  • 1729237587

  
• • Annette Schautt
  • 1729240380

  Dank Evert, voor je commentaar. Dat helpt ons ook weer om scherper te denken en te formuleren. Ik kan voor nu wat ervaringen delen die we hebben opgedaan omdat we de samenwerking met jongeren al 1,5 jaar geleden zijn begonnen: Er waren jongeren die respect uitten voor het herinneren WO2 maar soms ook boos waren en/of zich niet gezien voelden omdat eigen achtergrondgeschiedenis nergens is te zien in NL. Zo horen ze niet op school, niet in musea, dat er 70000 Marrokannen hebben gevochten voor de geallieerden. De verhalen beperken zich grotendeels tot Nederlandse bodem, en niet de verhalen van Nederlanders nu, wiens grootouders elders op de wereld andere ervaringen hebben opgedaan. Een bosnische vrouw in Nederland met Nederlandse kinderen, wiens vader werd vermoord in Srebrenica, zei: wanneer zijn mijn kinderen Nederlands genoeg dat hun verhalen er ook toe doen? Er was vraag naar museummedewerkers die luisteren naar jongeren, geinteresseerd zijn en gesprekken willen voeren met jongeren zodat zij hun ervaringen kunnen delen - die behoefte is er vaak omdat juist in b.v. WO2 musea een snaar wordt geraakt die ook iets los maakt van hun eigen ervaringen. Ze ervaren dat daar geen ruimte is. Jongeren ervaren hierarchie in leed die zij worden geacht te volgen (WO2 is belangrijker dan andere oorlogen, sommige slachtoffers lijken belangrijker dan andere) zij kunnen dat moeilijk plaatsen en accpeteren.

  Je zegt dat kennis vaak niet meer door grootouders wordt overgedragen. Dat klopt, des te meer is de vraag welke kennis je echt wilt overdragen. En wat is eigenlijk relevant en voor wie? Daarvoor wil je weten welke kennis en kaders de jongeren nu hebben zodat de erfgoededucatie op vruchtbare bodem belandt en van contekst voorziet. Dat gaat het beste samen met jongeren.
  Je hebt gelijk dat op dit moment Holocausteducatie vaak lastig is voor docenten en educatoren. Sommige jongeren gaan er met gestrekt been in. Soms uit overtuiging, soms provocatie, soms onkunde, soms een combinatie ervan. Verschillende methodes hebben uitgewezen dat je dit niet verandert door meer kennis te brengen. Openheid om je denken en voelen te heroverwegen kan alleen als je je veilig en gezien voelt. Dat gaat uit van interactie en gelijkwaardigheid. Vragen stellen. Onze jongeren kwamen vaak op thema's die in WO2 speelden, maar die voor hun ook belangrijk zijn. Dus bij het herzien van de narratief gaat het om het vollediger maken van de verhalen (zoals b.v. in de nieuwe tentoonstelling in Verzetsmuseum, Foto's uit Oekraïne in NMKVught enz.) maar ook om het zoeken naar universele thema's waar jongeren zich kunnen en mogen inbrengen. Jongeren vonden informatie rondom thema's (uitsluiting, sterke leider, vrijheid enz.) interessanter dan b.v. chronologische geschiedenis. Hoe en wat wordt concreter in het project.

  Is dat een antwoord op je commentaar?
  

  
• • Annette Schautt
  • 1729240749

  @Anton, dank voor je verhaal. Ik ken de begraafplaats in Holten en Groesbeek en (een deel van) de geschiedenis van Canadesen in Nederland in WO2, maar ik was me niet bewust van een behoefte/zoektocht naar achtergrond van jongeren van nazaten die geemigreerd zijn. Omdat we ook bij Erasmus+ subsidie hebben aangevraagd zijn we voor nu gebonden aan Europese jongeren. Mocht je suggesties hebben hoe we het betrekken van Canada praktisch zouden kunnen realiseren dan houd ik me zeker aanbevolen.

  
• • Anton Cruysheer
  • 1729241831

  @acton, wellicht valt er tijdens of anders na het project een link te leggen via bijv. het NBTC (Karlijn Eduard): https://www.nbtc.nl/nl/site/samenwerken. Of via de ambasade: https://www.international.gc.ca/country-pays/netherlands-pays_bas/the_hague-la_haye.aspx?lang=eng? Of wellicht hebben anderen nog aanvullende ideeën? Succes met het project!

  
• • Evert van Ginkel
  • 1729439018

  Beste Annette,

  dank voor je snelle en uitgebreide antwoord. Zoals met veel uitgebreide antwoorden roepen die meer vragen op...

  Het vertellen van één compleet verhaal over (laten we het daar even bij houden) WO2 in Nederland is moeilijk genoeg. We zijn het naoorlogse `narratief' van onderwijs, media en exposities van: iedereen zat in het verzet, Ik Val Aan Volgt mij etc, al een tijd lang voorbij. Er is een meer genuanceerd verhaal voor in de plaats gekomen; de vraag is, hoe goed en volledig dat wordt overgebracht. En dat heeft te maken met: de kwaliteit van het lesmateriaal, de kwaliteit van de docent, en de tijd die eraan besteed kan worden. Maar uiteindelijk gaat het om een op feiten berustend verhaal - laten we het `kennis' noemen. Die kennis nu, lees ik in je antwoord, is voor jongeren niet per se meer, waar het om gaat. `Wat [voor kennis] is nu relevant en voor wie?' vraag je. Ik zou zeggen: het (ingedikte) resultaat van breed en kritisch onderzoek is relevant, en: voor iedereen die in Nederland woont en opgroeit, ongeacht zij/haar komaf. Die feitenkennis kan saai lijken, of oldskool, maar ze is uiteindelijk de basis voor ons collectief geheugen, en dat is weer een bindende factor.

  Natuurlijk staat die kennis niet vast; gelukkig maar! Ze moet steeds worden aangepast en bijgesteld, aan de hand van wetenschappelijke discussie. En daar raken we aan een teer punt; gevoelens lijken minstens zo belangrijk te zijn als feiten, persoonlijke interesses even zwaarwegend als algemene. Het is niet mogelijk en wenselijk om één vastgetimmerd verhaal op te schrijven en door te geven, en dat gebeurt (in Nederland) dan ook niet. Maar we kunnen er wel ons best voor doen, en dat verhaal moet voortdurend ter discussie worden gesteld. Of je dat bereikt met te luisteren naar iedere groep die haar eigen stuk wil toevoegen, is de vraag. je noemt een paar voorbeelden. De 70000 Marokkaanse soldaten bijvoorbeeld: die hebben meer te maken met de geschiedenis van koloniaal Frankrijk dan met die van Nederland. Daar is beslist en verhaal over te vertellen, maar het is een ander verhaal. Hetzelfde geldt voor de geschiedenis van Bosniërs, die heel even, en heel dramatisch, raken aan de onze, niet alleen in Srebrenica trouwens maar ook in WO2 - `onze' Waffen-SS'ers zaten in die buurt. Toch past dat vooral in de enorm complexe geschiedenis van de Balkan. We noemen nu twee groepen die de aandacht vragen, maar wat, als de andere nationaliteiten (Rotterdam alleen al telt er 170...) zich óók willen herkennen, willen ze opletten? We krijgen een enorme, niet-verbindende hoeveelheid deelverhalen, n het is erg de vraag hoeveel andere jongeren zich daarvoor zullen interesseren. Nog los van het feit, dat er ook ongewenste geschiedenissen boven kunnen ko0men drijven - ik denk aan Armeniërs, of aan de minder gunstige reputatie van Marokkaanse soldaten in de Spaanse burgeroorlog en de veldtocht in Italië. Nemen we dat ook mee? (en er zullen toch ook wel wat kinderenn van Duitse en japanse afkomst in Nederland rondlopen - wat is hún verhaal?)

  Ik ben erg vóór meer en breder geschiedenisonderwijs, en daarin kunnen thema's als `uitsluiting', `sterke leiders'' (ai! dat kan nog eens vuurwerk opleveren...) en `vrijheid'' heel goed een plaats krijgen. Voor Nederlandse WO2-herinneringscultuur hebben we denk ik in de eerste plaats een goed, voor iedereen te bevatten, op feiten berustend en bespreekbaar verhaal nodig - kennis. Als we iedereen wapenen met kennis, wordt de dialoog beter en kan er ook beter geluistered worden naar alternatieve of aanvullende visies. Het vereist wel wat van docent/erfgoedtoelichter en leerling. Maar het geeft wel richting.

  Misschien snijden jullie al dit soort punten aan in jullie onderzoek. Gaarne bereid tot meedenken, want belangrijk! groet, Evert (en sorry voor de tikfouten...)