Oproep: neem deel aan het netwerk beladen erfgoed
- 11 jul
- Faro-team
- 6
- 437
Erfgoed kan een gevoel van saamhorigheid en trots teweegbrengen, maar ook aanleiding zijn tot twist en schaamte. We hoeven maar te denken aan de discussies over Piet, J.P Coen herdacht op een sokkel of met een straatnaam, of aan de Muur van Mussert. Wat of wie mag een plek hebben in onze gedeelde openbare ruimte en wat of wie niet? Hoe voeren we het gesprek over deze kwesties? Hoe kunnen we polarisatie voorkomen? Het zijn vragen waar bestuurders, ambtenaren, erfgoedmensen, andere betrokkenen een antwoord op zoeken. Wat kan hun bijdrage zijn in de omgang met omstreden erfgoed?
Is dat de rol van expert, verzoener, coach of moderator? Wanneer neem je als erfgoedorganisatie een bepaalde rol op en wanneer niet? Hoe kun je een bestuurlijke impasse doorbreken en tot een besluit komen? Hoe zet je een meerstemmig, participatief en gelijkwaardig proces op rond gepolariseerd erfgoed? Hoe anticipeer je op maatschappelijke kwesties die ook het erfgoed raken?
In het traject naar de Faro-uitvoeringsagenda bleek dat er behoefte is aan een netwerk voor kennis en uitwisseling over de omgang met beladen erfgoed in de openbare ruimte. Het verbinden van mensen en organisaties om kennis en ervaringen uit te wisselen, kan bijdragen aan een beter hanteerbaar proces en een betere besluitvorming.
Graag komen we in contact met organisaties en personen die belangstelling en behoefte hebben om aan de slag te gaan in een netwerk beladen erfgoed in de openbare ruimte. Als u hierin geïnteresseerd bent, kunt u een bericht sturen naar faro@cultureelerfgoed.nl.
Still uit een video van Semâ Bekirović waarin ze bevraagt hoe we kunnen omgaan met standbeelden die problematisch zijn en een pijnlijk hoofdstuk in de geschiedenis van Nederland symboliseren.
Reacties
Past goed bij het NWA thema 'plaatsen van waarden', waar op dit moment grote consortia werken aan forse onderzoeksprojecten samen met maatschappelijke partners. zie https://www.nwo.nl/onderzoeksprogrammas/nationale-wetenschapsagenda/onderzoek-op-routes-door-consortia-orc/nwa-orc-2024/themas/plaatsen-van-waarden-contextbewust-onderhandelen-over-de-toekomst-van-historisch-beladen-plekken
Al enkele jaren ageert Ubuntu Connected Front (UCF) Tilburg, D’HERO Movement (een mensenrechtenbeweging die zich inzet voor de verbetering van de sociaaleconomische positie van burgers van Afrikaanse afkomst) en andere personen/organisaties tegen de racistische beeldengroep in het Wilhelminapark in Tilburg. In april 2023 brachten twee leden van UCF Tilburg de zaak zelfs voor de rechter: https://afromagazine.nl/nieuws/ucf-wil-beeldengroep-petrus-donders-weg-uit-tilburgse-wilhelminapark Dat het om een missionaris gaat, Petrus Donders, die in de stad Tilburg als een held wordt gezien en die zich in het Suriname van de 19e eeuw om melaatse inheemsen en slaafgemaakten bekommerde, maakt de discussie ingewikkelder dan bijvoorbeeld die over J.P. Coen wiens status als 'slachter van Banda' door niemand valt te ontkennen.
In de beeldendiscussies wordt te weinig stilgestaan bij het feit dat de openbare ruimte niet geschikt is om discussie, verdieping en context bij een standbeeld te bieden. Dat hoort toch echt in een museum thuis en daar staan bestuurders, ambtenaren en (witte) erfgoedmensen te weinig bij stil.
De Belgische journalist Arno van Rensbergen omschreef het als volgt: "Volgens de begeleidende bronzen plaques, die traditioneel bij zulke monumenten geplaatst werden, brachten ze “beschaving” en “bevrijding”. Dat gelooft toch niemand meer. De beelden staan letterlijk in steen gebeiteld. Ze kunnen zich niet aanpassen aan het veranderende historische begrip van de geschiedenis, met meer aandacht voor koloniale exploitatie en repressie. Ook zijn ze niet geschikt voor de veranderingen in de samenleving om hen heen. Ze vertellen bevolkingsgroepen dat ze maar moeten leven in de schaduw van mannen die hun voorouders onderdrukten."
Vanuit Erfgoed Brabant zijn we erg benieuwd naar dit netwerk. Gaat het alleen over roerend erfgoed of krijgt immaterieel erfgoed ook een plek in dit netwerk?
Dag Emma,
Dat kunnen we met de leden van het netwerk bespreken, maar nu gaan we uit van alle vormen van beladen erfgoed in de openbare ruimte.
Goedemorgen, ik haak graag aan in deze discussie.
zoals bij vele discussies zijn er meerdere facetten aan een verhaal. Het tijdsgewricht van toen is anders dan nu.
kijk bijvoorbeeld naar de recente bekladding van het Anne Frank monument. Ook daarin zijn twee verschillende kanten en visies. En vooral er is bijna geen dialoog meer tussen de partijen.
kan een monument in dit geval de verbinding geven? Of juist niet?
Een interessante vraag Channa. Het type vraag dat we in het netwerk zouden kunnen bespreken. Kan een monument verbinden? Kan een monument een dialoog op gang brengen of gemakkelijker maken? In welke situatie of omstandigheden?