Expeditie Nieuwe Gezichten

In deze rubriek zetten we de spotlight op Faro-projecten die uitvoering geven aan het Verdrag van Faro. Met behulp van de Faro-subsidie maken ze het erfgoedveld democratischer en ontwikkelen ze deelbare kennis en werkwijzen.

Dit keer in de Faro-Spotlight: ‘Expeditie Nieuwe Gezichten’

Het initiatief is uitgevoerd door stichting OPEN en Landschap Erfgoed Utrecht. We spreken met Mieke Heurneman.

De methodiek ‘Expeditie Nieuwe Gezichten’ heeft als doel om lokale erfgoedorganisaties te ondersteunen in een zoektocht naar nieuwe vrijwilligers. In een serie van 5 trainingen krijgen organisaties tools aangereikt om aan de slag te gaan met het werven van nieuwe gezichten. Het gaat met name om de voor hen niet voor de hand liggende doelgroepen, zoals op het gebied van leeftijd en sociaaleconomische, culturele of religieuze achtergrond, of mensen met een beperking. De methode geeft organisaties handvatten om met hun casus binnen het werven van nieuwe vrijwilligers aan de slag te gaan en heeft hiernaast als doel om het veld toegankelijker te maken.

Hoe past de training Nieuwe Gezichten bij het Verdrag van Faro?

Faro gaat om meedoen. Iedereen moet betrokken kunnen zijn bij erfgoed, en vooral ook actief kunnen participeren aan erfgoed. Als je vrijwilligers zoekt, zoek je ook naar mensen die actief mee willen doen.

Wat hopen jullie met de training te bereiken?

We hopen dat deelnemende organisaties na afloop beter in staat zijn nieuwe vrijwilligers te vinden en hun vrijwilligersbestand diverser te maken. Eigenlijk hoop je te kunnen beloven dat als je de training gedaan hebt, je sowieso 10 nieuwe vrijwilligers krijgt, maar zo werkt het helaas niet. Het zijn niet gewoon een paar trucjes, het is echt een proces. Het heet niet voor niets een expeditie.

Hoe helpt de training in het uiteindelijke doel om meer vrijwilligers en gemeenschappen te krijgen?

Het is een heel traject die je ingaat. Het vraagt om reflectie; je leert als organisatie niet alleen waar je mensen kan vinden, je kijkt ook naar binnen. Hoe doen wij dingen eigenlijk? Hoe open zijn wij eigenlijk? Tegelijkertijd proberen we te stimuleren om eens op andere plekken te kijken. Nieuwe gezichten staat niet alleen voor het werven van nieuwe mensen, maar ook om je op andere doelgroepen te richten. Zo willen veel organisaties jongeren betrekken. Maar als je organisatie op dit moment vooral 70 plussers kent, kunnen 40 jarigen ook al verjonging brengen.

Wat kunnen de deelnemers verwachten als ze aan de training beginnen?

Het concept van de Expeditie Nieuwe Gezichten is ontwikkeld door de Vereniging Nederlandse Organisaties Vrijwilligerswerk. De expeditie bij Landschap Erfgoed Utrecht bestaat uit 5 bijeenkomsten, waarvan 3 fysiek en 2 online. Aanvullend krijgen deelnemers opdrachten om met collega’s samen uit te werken. Mensen vinden het fijn om met elkaar uit te wisselen. Deelnemers zijn o.a. musea, historische verenigingen, archieven en erfgoedgemeenschappen. We horen positieve geluiden over de training. Deelnemers zijn enthousiast over de methode, met name op het reflecteren op hun eigen organisatie en het uitwisselen van ervaringen zijn daarin belangrijk.

Gecertificeerden uit een van de expedities.

Hoe is de methodiek ontvangen door organisaties, maar ook door nieuwe vrijwilligers?

Tijdens een terugkomdag hoorden we terug dat de tips voor vacatureteksten zijn toegepast, en voor sommigen al met een mooi resultaat! Iemand voor een grotere vrijwilligersfunctie werven blijkt lastig, maar voor kleinere klussen of losse projecten is het soms wel gelukt. Ook gingen verschillende organisaties bewuster aan de slag met de vrijwilligersreis: niet alleen mensen werven, maar ook goed begeleiden en 'vasthouden'. Opvallend was dat twee organisaties aangaven dat er bestaande vrijwilligers niét waren vertrokken, bij wie ze zouden verwachten dat dit zonder deze aanpak waarschijnlijk wel gebeurd zou zijn. Het is heel nuttig om de ervaringen te horen!

Wat waren jullie eigen leermomenten tijdens het uitvoeren van het project?

De expeditie vraagt om een tijdsinvestering die niet iedereen kan maken. Daarom bekijken we de optie om ook een losse bijeenkomst te organiseren voor één bepaald onderdeel. We hopen dat dit de drempel verlaagt.

Ook evalueren we elke expeditie. Na de eerste training hebben we op basis van de feedback meteen een onderdeel weggehaald. Na de tweede expeditie hebben we juist wat bijgevoegd, namelijk aandacht voor vacatures. De evaluaties helpen de training steeds verder ontwikkelen. Het is een leerproces waarin we elke keer weer onderdelen aanpassen zodat de deelnemers er het meeste aan hebben.

Kun je iets meer vertellen over de gebruikte methoden in de training?

In de expeditie werken we met een aantal onderdelen. Eén daarvan is de vrijwilligersreis. Hier zoom je in op wat er gebeurt vanaf het moment dat een vrijwilliger binnenkomt tot wanneer die uiteindelijk afscheid neemt. Dit blijkt vaak een eyeopener zijn. Soms zijn organisaties heel goed in het vinden maar nog niet in het begeleiden van vrijwilligers. We raden aan om in ieder geval één keer in het jaar tijd te nemen om de vrijwilligers te vragen hoe het gaat, of ze nog steeds leuk vinden wat ze doen of liever een andere functie binnen de organisatie zouden willen. Ook aan het eind van de reis is een gesprek belangrijk: hoe neem je op een goede manier afscheid?

Een ander onderdeel van de expeditie bestaat uit het invullen van een handboek met opdrachten, het zogenaamde expeditie logboek. Voorbeeldvragen zijn ’Wat zou de komst van nieuwe of andere gezichten voor verandering brengen in de organisatie?’ En ‘Heb jij een idee hoe potentiële vrijwilligers naar jou kijken?’ En we spelen een gezelschapsspel waarin onderdelen worden behandeld die gaan over openstellen, exploreren, creëren en ‘leef het leven’. De deelnemers gaan in gesprek aan de hand van reflectievragen, waaronder: ‘Met welk ritueel heten jullie mensen welkom? Hoe weet je dat je er echt bij hoort binnen deze organisatie? Waar kan je dat aan zien?’

Ook hebben we een bijeenkomst waarin we kijken naar vacatures. Het liefst nemen organisaties dan ook hun eigen tekst mee. Dan kijken we samen naar hoe we deze teksten aantrekkelijker kunnen maken. De foto bij de tekst speelt ook een belangrijke rol. Een foto waar mensen gezellig op staan, is veel aantrekkelijker dan een lege ruimte.

In de laatste bijeenkomst maken de deelnemers een wervingsplan. Het hoeft niet groot te zijn, maar het is de bedoeling dat ze iets uit proberen. We stimuleren dat ze na de training ermee aan de slag gaan.