Het Nederlands Instituut voor Beeld & Geluid beheert een van de grootste audiovisuele archiefcollecties van Europa. Als 'clubhuis van de media' en kernpartner van initiatieven zoals de Alliantie Digitaal Samenleven en het Netwerk Digitaal Erfgoed, heeft Beeld & Geluid sterke banden met de museum- en archiefsector. Onze missie is om ieders leven in media te versterken en de collectie zo toegankelijk en veelzijdig mogelijk te maken. Als hoeder van het Nederlandse audiovisuele erfgoed ondersteunt Beeld & Geluid graag de Faro-ambities; met name op gebied van oral history en digitaal erfgoed. Dat doen we graag door het ontwikkelen van een richtlijn en/of methodiek voor het samenwerken met erfgoedgemeenschappen. Een dergelijke standaard is er op dit moment niet.

In het kort

• Er ontbreekt een duidelijke richtlijn en/of methodiek in de erfgoedsector voor het samenwerken met erfgoedgemeenschappen voor bijvoorbeeld het ontwikkelen van duurzame relaties of het verrijken van collecties met nieuwe perspectieven.
• Beeld & Geluid wil deze richtlijn en/of methodiek ontwikkelen op basis van voorgaande en nieuwe samenwerkingen met erfgoedgemeenschappen, maar ook met input van andere erfgoedinstellingen.
• De richtlijn en/of methodiek willen we publiceren en onder de aandacht brengen in de sector middels workshops en/of trainingen.

Aanleiding en doel
De afgelopen jaren heeft Beeld & Geluid veel ervaring opgedaan in het samenwerken met erfgoedgemeenschappen via projecten als Sounds Familiar en De-Bias. Dit heeft geleid tot een focus op duurzame en gelijkwaardige relaties, met als doel archiefbeschrijvingen te verrijken en kwetsend taalgebruik te identificeren. Tijdens deze projecten werd duidelijk dat er duidelijke richtlijnen en/of methodieken ontbreken voor inclusieve samenwerkingen binnen de erfgoedsector.

Daarom willen we ons graag inzetten in het ontwikkelen van richtlijnen en/of methodiek voor het samenwerken met erfgoedgemeenschappen. We willen deze richtlijnen en methodieken samenstellen door zowel een kleinschalige als grootschalige samenwerking aan te gaan met erfgoedgemeenschappen, waarbij we bestaande archiefcollecties van Beeld & Geluid gebruiken. De eerste kenmerkt zich door een persoonlijke en zorgvuldige aanpak, gericht op duurzame relaties. Samenwerking op grotere schaal is pragmatischer en richt zich meer op het verrijken en contextualiseren van grote hoeveelheden beschrijvingen en termen. Afhankelijk van je doel kan de ene aanpak passender zijn dan de andere.

1. Kleinschalige samenwerking Netwerk Organisaties Oudere Migranten (NOOM)
Beeld & Geluid beheert diverse collecties omtrent migranten in Nederland. Denk hierbij aan Paspoort TV van de NOS of de lokale Migranten Televisie Nederland (MTNL). MTNL informeerde en betrok mensen met een migratieachtergrond in Nederland via televisie en digitale media. MTNL bood programma's aan over nieuws, cultuur en educatie om integratie te bevorderen en culturele verbindingen te versterken.

De MTNL collecties zijn eigendom van diverse stadsarchieven, maar in beheer bij Beeld & Geluid. De MTNL Den Haag is wel eigendom van Beeld & Geluid. Deze Oral History collecties van MTNL en de NOS zouden dankzij het verrijken van het materiaal een prominentere plek kunnen innemen in het erfgoed van mensen met een migratieachtergrond. We willen dit bereiken door een intensieve en persoonlijke samenwerking met een erfgoedgemeenschap binnen het NOOM. Daarmee behalen we niet alleen verrijkte collectie, maar hopen we mensen met een migratieachtergrond dichter bij het Nederlandse erfgoedveld te brengen.

2. Grootschalige samenwerking Surinaams archiefmateriaal & Surinaams netwerk van Beeld & Geluid
Dankzij het project De-Bias heeft Beeld & Geluid een klein netwerk opgebouwd binnen de Surinaamse gemeenschap in Nederland. We willen dit netwerk versterken, uitbreiden en op grotere schaal met hen samenwerken.

In 2023 heeft Beeld & Geluid een Memorandum of Understanding ondertekend voor een intensieve samenwerking op gebied van digitalisering en beschikbaarstelling van audiovisueel erfgoed tussen het NAS en het Caribisch Gebied.3 Deze samenwerking heeft reeds geresulteerd in een speciaal gecureerde collectie met audiovisueel materiaal van Beeld & Geluid dat gerelateerd is aan Suriname.

Deze collectie willen we in samenwerking met ons Surinaamse netwerk verrijken door de inzet van digitale toepassingen, zoals Vele Handen. Deze samenwerking zal zich met name richten op de inzet van digitale mogelijkheden bij samenwerking met erfgoedgemeenschappen.

Verwacht resultaat en kennisdeling

• Richtlijnen en/of methodiek, bruikbaar voor het gehele erfgoedveld, voor het samenwerken met gemeenschappen.
  • Adviezen voor klein- of grootschalige aanpak met daarbij behorende doelen van de samenwerking en voor- en nadelen.
• Kennisdeling met het erfgoed- en archiefveld.
  • Publicatie van richtlijnen/methodiek.
  • Publicatie van gerelateerde onderzoeken.
  • Ava_Net: kennisdeling d.m.v. training/lezingen.
  • NDE: deelname aan het onderzoek van het NDE m.b.t. crowdsourcing-tools.

Help ons en de community te bereiken

• Om de grootschalige aanpak te realiseren beogen we ons netwerk binnen de Surinaamse community uit te breiden. We zoeken graag de samenwerking op met bestaande organisaties en/of netwerken die ons daarbij kunnen helpen.
• We zijn erg benieuwd naar jullie ervaringen. Tijdens het onderzoekstraject naar richtlijnen en methodiek inventariseren we dan ook graag naar andere ervaringen vanuit het veld. Daarom nodigen we je bij deze alvast uit om mee te denken aan de richtlijnen en methodiek voor samenwerken met erfgoedgemeenschappen.