Amateurarcheologen en hun (dreigende) verweesde collecties

  • 26 apr
  • Faro-team
  • 7
  • 266
Prikbord

De AWN Nederlandse Archeologievereniging heeft een lange geschiedenis aan archeologisch veldwerk door vrijwilligers, met name in de periode vóór het Verdrag van Malta (1992). Nu deze vrijwilligers op leeftijd raken, dreigen hun ervaringen en kennis verloren te gaan en raken private archeologische collecties mogelijk verweesd. De AWN wil het initiatief nemen om de oudere vrijwilligers door studenten van o.a. Universiteit Leiden, de Reinwardt Academie en Saxion te laten interviewen over hun ervaringen in de archeologie en hun ideeën voor de toekomst. Op basis van de verhalen die verteld worden, willen we een aantal vervolgactiviteiten ontplooien. We willen o.a. de verhalen van de vrijwilligers voor iedereen toegankelijk maken. En we willen in gesprek met de studenten: hoe kijken zij naar vrijwilligers en participatie in hun toekomstige werkpraktijk? Ook willen we een visie ontwikkelen op de toekomst van particuliere archeologische collecties. Een voorbeeld is de Hoogovens-collectie die door vrijwilligers in 60 jaar tijd is opgebouwd en nu wordt overgedragen aan Huis van Hilde. Dit sluit ook aan bij de groeiende aandacht voor particuliere collecties en hun eigenaren naar aanleiding van het advies van de Commissie Buma.

Met het initiatief willen we vier doelen bereiken:

  1. Tijdsbeeld vangen over participatie in de archeologie in de afgelopen decennia; generatie vrijwilligers in de archeologie hun verhaal laten doen.
  2. Dialoog tussen jong en oud over participatie in de archeologie: hoe geven jongeren in de toekomst vorm aan participatie in hun werk?
  3. Kennis opdoen over particuliere collecties van vrijwilligers in de archeologie die verweesd dreigen te raken en de ideeën van de collectioneurs over de toekomst van hun collectie en kennis (vaak regionaal).
  4. Tot een protocol komen voor 'verweesd dreigend te raken van particuliere archeologische collecties'.

We gaan nog dit jaar een eerste pilot draaien met studenten van Universiteit Leiden. In 2024 willen we het project opschalen met inzet van Faro-middelen. We zullen daarvoor binnenkort een uitgewerkt projectplan indienen.

Hetty Laverman
Namens het Landelijk bestuur AWN, Nederlandse Archeologievereniging

Reacties

7 reacties, meest recent: 5 juni

  • Ik ben benieuwd naar de resultaten van de pilot. Komt daar een verslag van beschikbaar na afloop? Ik zou graag kijken of we iets dergelijks in aangepast vorm op Curaçao zouden kunnen doen.

  • Prachtig initiatief! En ik zou graag weten of er bij de selectie van te interviewen vrijwilligers op zal worden gelet om vrijwilligers uit alle provincies, ook Flevoland !, uit te nodigen, want die hebben volgens mij heel veel te vertellen. Ze hebben hun honk @Batavialand en jullie mogen mij en de collega's daar altijd over bevragen.

  • Mooi initiatief. Hopelijk kan via dit process (en het protocol meer specifiek) ook aandacht gevraagd worden voor de conditie en mogelijk nodig zijnde behandelingen ter conservering van dergelijke collecties.

  • Dank voor jullie opmerkingen. Als Knooppunt Oral History 'Sprekende geschiedenis' werken we samen met de AWN aan dit project. We zullen jullie opmerkingen zeker ter harte nemen.

  • Nog een idee om mee te nemen in het project:

    1. Ik ben erg benieuwd naar wat eventuele belemmeringen zijn waar de vrijetijdsarcheologen tegen aan zijn gelopen (of zorgen die zijn hebben) bij het zoeken naar een goede bestemming van hun collecties. En wát zien zij als een goede bestemming? Welk doel of doelen beogen zij hiermee? Ik ken een vinder die zijn schatvondst (ca. 300 middeleeuwse munten) wél wil schenken, maar alleen als deze vondst dan ook wordt schoongemaakt/geconserveerd, beschreven/gepubliceerd én in een museum te zien is voor het publiek. Deze persoon wil absoluut niet dat zijn vondst in een archief op een plank beland. Deze vondst ligt nog altijd bij de vinder thuis (op de plank ;-)). Inzicht in dit soort zaken zijn interessant en relevant.
    2. Ik ken voorbeelden van zowel verkoop als schenkingen aan musea en archeologische depots, maar vaak ontbreekt het vervolgens aan goede (duurzame, digitale, publiek toegankelijke) registratie van deze vondsten. Het nationaal meldpunt PAN biedt hiervoor uitkomst, maar dan nog zullen er foto's moeten worden gemaakt, locatiebepaling van de vondsten, determinatie en beschrijving van de vondsten, koppeling met het betreffende referentietype, etc. En dit alles kost tijd en organisatievermogen. Ik ben benieuwd of deze mogelijkheid bekend is en of de vinders hieraan willen meewerken en wat eventuele belemmeringen zijn?
    3. Interessant is te weten in hoeveel uur de verzameling/collectie tot stand is gekomen. Veelal gaat dit om duizenden uren speurwerk. Die uren vertegenwoordigen een maatschappelijke en financiële impact.
    4. Tot slot zou het mooi zijn om een gevarieerd beeld te maken van zowel deze verzamelaars/vinders (leeftijd, geslacht, woonplaats, achtergrond) als het type collecties (aardewerk, vuursteen, metaal, munten, schatvondsten) en herkomst van de vondsten: binnenland, buitenland, uit waterbodems of op het land, etc.

    PS: Ik ben heel benieuwd naar de (globale) omvang en aard van deze verweesde collecties en wat de potentie is van kenniswinst (na goede registratie en onderzoek), publieksbereik, educatie, verhalen en herinneringen, etc. Ter info nog deze problematiek van (schatvondst)collecties: https://www.academia.edu/44372088/_2020_Oh_nee_een_schat_Praktijk_problemen_en_oplossingen_rondom_schatvondsten.

  • Dank voor de positieve reacties, vragen en suggesties. We nemen ze allemaal mee, zoals Saskia ook al eerder schreef. De fasering van de 4 stappen id van belang.

    In Oral History staan de ervaringen van mensen en aandacht daarvoor voorop.

    En ja, iedereen door heel het land die tot de doelgroep behoord is welkom.

    De uitnodiging is in eerste instantie gegaan via de 24 afdelingen van AWN, Nederlandse Archeologievereniging (zie

    www.awn-archeologie.nl/afdelingen

    maar staat zeker ook open voor aanmeldingen via andere kanalen. Dus meldt aan als je vindt dat een bepaalde vrijwilliger in aanmerking zou willen komen.

    We zijn al bezig met een vervolg op poten te zetten. De pilot dient om te kijken of een en ander gaat werken. Een verslag daarvan hoort er dan ook zeker bij.

Wil je een reactie geven? Meld je dan eerst aan

Trefwoorden

Verken

Voorbeeld Faro-initiatief

  • Faro-team
  • 13 feb

Samenvatting: Dit is een voorbeeldbijdrage, hier neergezet door het Faro-team. Wie zijn benieuwd naar jouw/jullie bijdrage. Stuur een mailtje naar faro@cultureelerfgoed.nl met alvast een korte omschrijving van je initiatief. Het Faro-team maakt dan voor jou/jullie een eigen bijdrage aan die je vervolgens zelf kunt bewerken en beheren.